Vintage چیست؟ و استایل Vintage به چه چیزی اشاره دارد؟

لباس Vintage

این روزها همه درباره وینتِیج/وینتِج – Vintage و نوع لباس پوشیدن به سبک وینتیج صحبت می‌کنند، اما برداشت‌ها نسبت به این عبارت متفاوت است؛ ابتدا باید روشن کنیم “لباس وینتیج”[1] با “استایل وینتیج”[2] متفاوت است

چیزی که بیشتر در بین فرهنگ عمومی جا افتاده است (بر فرض اینکه عموم مردم با این عبارت آشنا هستند) لباس‌ها یا نشانه‌هایی از گذشته را می‌گویند که دوباره مورد استفاده قرار گیرد، اما این تعریف بسیار گسترده است و هم استایل و هم لباس را در بر می‌گیرد؛ در این مقاله ابتدا به لباس وینتیج می‌پردازیم و تاریخچه آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم، در اواسط هم برایتان شرح می‌دهیم که تفاوت استایل و لباس در این مفهوم چیست.

برای مثال اگر شما یک عینک طراحی و تولید شده در سال 1970 میلادی را از مغازه‌ای خریداری کنید، در واقع صاحب یک عینک وینتیج شده‌اید، حالا آن عینک می‌تواند نو باشد یا دست دوم (که معمولاً دست دوم است)، مهم این است که از گذشته آمده، ظاهری قدیمی دارد و تولیدش به بیش از بیست سال پیش باز می‌گردد، اگر شما این عینک ساخت قدیم یا مورد استفاده در قدیم را با لباس‌های کاملاً امروزیتان ست کنید، در نتیجه قسمتی از لباس شما ونتیج است. حالا فرض کنید می‌خواهید یک تیپ کاملاً قدیمی درست کنید اما لباس‌هایی که در اختیارتان است برای دوره های مختلف هستند، عینک دهه 70، پیراهن پدر بزرگ یا مادربزرگتان در گنجه تولید دهه 50، شلوارتان در دهه 90 و کفشتان در دهه 60 تولید شده است، هیچ اشکالی ندارد اگر شما تمام این‌ها را با هم ست کنید، حالا یک دست لباس وینتیج پوشیده‌اید که در ادوار مختلف تولید شده‌ند؛ تا جایی که ما می‌دانیم در پوشیدن لباس‌های وینتیج این یک کار رایج محسوب می‌شود، ممکن است یک بافت دهه 90 را با سنجاق سینه‌ای که در دهه 30 مد بوده‌ست کنند.

اما باورتان بشود یا نه استفاده از Vintage از قدیم رایج بوده است و توجه به لباس‌های دهه‌های قبل یک کشف جدید نیست و ارتباطی به دوران ما ندارد، این ایده درواقع در جنگ جهانی اول برای استفاده‌­ی دوباره از لباس­ها، به علت کمبود پارچه در آن زمان شکل گرفت.

پانک چیست و مد پانک از کجا آمده است؟ (بخش اول)

گرانج چیست و مد گرانج از کجا آمده است؟

تاریخچه

قبل از افزایش محصولات صنعتی، ساخت بیشتر اقلام پوشیدنی با کارِ دستی سخت صورت می‌گرفت. لباس­های پوشیده شده توسط کشاورزان و کارگران بیشتر جنبه­ی کاربردی داشت تا مد روز؛ به همین جهت برای افزایش طول عمر لباس، در صورت پارگی، گاهی با چندین لایه وصله تعمیر می­شد. همچنین لباس‌های دست دوم در صورت داشتن شرایط مناسب برای یک صاحب جدید اصلاح می­شدند. اگر برای تعمیر خیلی پاره و غیر قابل استفاده بودند، آن را رشته رشته می­کردند تا از بافتش برای روانداز یا فرشی کهنه دوباره استفاده کنند؛ گاهی نیز به عنوان دستمال برای نظافت یا گردگیری استفاده می­شدند.

طی جنگ جهانی اول، آمریکا یک کمپین حفاظت از منابع طبیعی به راه انداخت با شعارهایی همچون “اقتصاد را مد روز کنید، شاید اجباری شود.”[3] یک نتیجه­‌ی این کمپین کاهش تقریبی 10 درصدی تولیدات زباله در زمان جنگ بود؛ از طرفی تولید مداوم و روز افزون پوشاک جدید نیاز به ساخت مزارع پنبه، دام پروری، و کارخانه‌های ریسندگی را افزایش می‌داد و انباشت لباس‌های دور ریختنی موجب تهدید منابع طبیعی و تولید آلاینده شده بود. همچنین جریان مردمی مد نیاز داشت که با یک روند ادامه دار محصولات را با چیزهای جدید و تازه جایگزین کند. بخشی از این روند که نگاه‌ها را به سمت لباس‌های گذشته معطوف کرد مربوط به افزایش استفاده از لباس­های وینتج توسط مدل­های برتر و افراد مشهور بود که در اواسط قرن بیستم در تلویزیون و فیلم استفاده می‌شدند.

بنابر این از یک طرف کمبود پارچه، علاقه‌ای طغیان کننده در مورد پایداری محیط زیستی که مفهوم آن استفاده­ی دوباره، بازیافت و تعمیر به جای دور انداختن اشیا بود و از طرف دیگر نیاز عمومی به مد و نفوذ تلویزیون در بین مردن باعث علاقه عمومی به “لباس وینتیج” شد.

گاهی اوقات محصولات وینتج با تغییر در لبه یا خصوصیات دیگر به لباسی معاصرتر تبدیل می­شدند و اینگونه بازیافت می­شدند، یعنی نشانه‌های جدید و به روز شده در لباس‌های قدیمی نمود پیدا می‌کرد و نتیجه لباسی معاصر با حال و هوای قدیمی می‌شد.

بسیاری از محصولات وینتجی هم که وضعیت بدی دارند به عنوان عنصر تولیدی در تن­پوش های جدید بازیافت می­شوند. در همه جای دنیا پوشش دست دوم اصلاح شده و برای مصارف جدید کنارگذاشته می­شود. صنعت بازیافت پارچه قادر است بیش از 90 درصد از ضایعات را بدون تولیدات ضایعات جدید خطرناک یا مضر، پردازش کند.

گروه‌های خرده فرهنگی تاریخی مانند “راکبلی و سوینگ دنسینگ”[4] نقش مهمی در علاقه­ عمومی به لباس­های وینتیج داشتند. در فنلاند چشم‌اندازی که وینتج از حفظ محیط زیست ارائه می‌کرد، منجر به تشکیل سازمانی غیر انتفاعی[5] ثبت شده به نام فینتیج شد؛ این به علت علاقه­ی مشترک در حفظ فرهنگ مواد و محیط زیست بود.

امروزه پوشش وینتج شامل انتخاب زیورآلات، ترکیب تن­پوش های وینتج با ظاهرهای جدید و ساخت ترکیبی از استایل ها در دوره­های مختلف می­شود. لباس‌های وینتج معمولا با قیمت پایین با نام برندهای بسیار معروف به فروش می­رسند. لباس های وینتج می­توانند در شهرها، بوتیک­ها یا خیریه­های محلی، یا بر روی اینترنت (مثلا سایت ای-بی و اتسی[6]) یافت شوند.

گاهی اوقات لباس های وینتج تحت عنوان لباس­های رترو[7] نیز شناخته می­شوند.

استایل وینتج و الهام گرفته از وینتج

طراحی فشن در طول تاریخ برای الهام به دوره­‌های قبل بازگشته است. ارزش لباس­های وینتج به این دلیل افزایش می­‌یابد که واقعا متعلق به دوره­‌ی گذشته هستند. پیراهن‌­ها یکی یکی و با توجه و دقت کافی به جزئیات به وجود می‌آمدند تا محصولی که دوام بالایی دارد، ساخته شود. تن­پوش‌هایی که بسیار شبیه به وینتج اصیل (رترو یا آنتیک) هستند اکثرا به شکل عمده در چین تولید می‌شوند. یک مثال پیراهن­‌های ساده­ زنانه‌ای[8] هستند که در اوایل دهه‌­ی 1990 ظاهر شدند، یک مدل که شبیه مدل دهه‌­ی 1930 می­باشد؛ اما پس از بررسی مشخص شد که تنها به طور ظاهری مشابه اصل آن هستند. این مدل­ها معمولا به “مدل وینتج”، الهام گرفته از وینتج یا “تولید دوباره­‌ی وینتج” معروف هستند. این مدل می­‌تواند جایگزین مناسب برای افرادی باشد که مدل­‌های قدیمی را می‌­پسندند اما یک مدل امروزی آن را ترجیح می­‌دهند. فروشندگان ادعای سود مشتری را دارند به این علت که برخلاف لباس­‌های اصیل، آنها معمولا در تمامی سایزها و شاید رنگ­‌ها و یا پارچه‌ها[9] وجود دارند و می­توانند بسیار ارزان‌­تر فروخته شوند.

مفاهیم، اصطلاحات تخصصی[10] و تفاوت‌ها

درحالیکه کلمه‌­ی وینتج معمولا برای اشاره به لباس­‌های قدیمی به کار می‌­رود، محصولاتی که یک قرن یا بیشتر عمر دارند، آنتیک[11] نامیده می‌­شوند؛ لباس‌های وینتیج در هر عصری باید حداقل بین بیست تا حداکثر حدود نود سال یا کمی بیشتر، از عمرشان گذشته باشد، مثلاً در دهه 50 میلادی به لباس‌هایی که حداقل بیست سال عمر داشتند، وینتج می‌گفتند.

اما موضوع رترو[12] با لباس وینتیج متفاوت است، در ابتدای مقاله گفتیم استایل وینتیج با لباس وینتیج فرق می‌کند، در واقع به استایل وینتیج Retro کوتاه شده‌­ی لغت retrospective [13]، یا همان “استایل وینتج” می‌گویند، رترو معمولا به لباس­هایی اشاره دارد که از مدل­های دوره­های قبل تقلید می­کند یا الهام می‌گیرد. اگر لباس‌های وینتیج در دهه‌های قبل تولید شده و دست دوم باشند، رتروها تولیدات جدید هستند، آن‌ها طراحی آن‌ها ممکن است، زوایا، برش‌ها و نشانه‌های کاملاً امروزی داشته باشند اما در عین حال طرح قدیمی یا ظاهر قدیمی داشته باشند که شما را به دوره‌ای خاص مثلاً دهه 40 میلادی ارجاع دهند.

در کنار رترو کلمه‌ی رپرو وجود دارد، رپرو[14] یا تولید دوباره درواقع یک کپی جدید از یک پوشش قدیمی­تر است، برای مثال طرح‌های کلاسیکی که ریباک در کتانی‌هایش تحت عنوان “ریباک کلاسیک”[15] تولید می‌کند نوعی رپرو محسوب می‌شود. رپروها بیشتر حاوی نوعی نوستالوژی و یا کالکشن‌های موفق قدیمی هستند که بازتولید می‌شوند، این مجموعه‌ها با لباس­هایی که اخیراً طراحی و تولید شده‌اند تفاوت دارند، چرا که تولیدات جدید معمولا فشن “مدرن” یا “معاصر” نامیده می­شوند.

می­‌توان بر سر این که آیا یک محصول وینتج هست یا نه بحث شود. بعضی از علاقه‌­مندان به وینتج ممکن است بگویند که یک چیز که سیزده سال عمر دارد وینتج است؛ درحالیکه دیگران (مانند وبسایت تجارت الکترونیکی اتسی) برای وینتج نامیدن یک محصول، معتقدند که آن باید حداقل بیست سال عمر داشته باشد. در هر صورت، تعریف قانونی برای این عبارت وجود ندارد. به طور مثال در نام مدل‌های بوت‌های دکترمارتینزی که در انگلستان تولید شده‌ند کلمه وینتیج گنجانده شده است Dr Martens 1460 Vintage که ارتباطی به تولیدشان در دوره گذشته ندارد بلکه درواقع به مجموعه‌ای از سبک تولید قدیمی و ماشین آلاتی که درگذشته هم این مدل‌ها را تولید می‌کرده‌ند اشاره می‌کند.

همچنین عبارت وینتج گاهی اشاره به اشیاء قدیمی و اصیلی دارد که طراحی های جدید بر پایه آن انجام می­‌شود. از سوی دیگر آنتیک به اشیایی اشاره دارد که به شکل قابل توجهی قدیمی هستند و می­‌تواند بر سر آن نیز بحث باشد. در بیشتر مناطق تعریف قانونی آنتیک، یک شیء ساختگی است که حداقل یک قرن عمر داشته باشد. یک کلمه‌­ی مرتبط با آن عتیقه است که در باستان‌­شناسی، تاریخ هنر و چرخش قانونی تجارت هنری معانی متفاوتی دارد و عموماً به شیء ساخته دست انسان که قرن­‌ها عمر دارد، اشاره می‌­کند.

طراحی وینتج

در رابطه با طراحی، وینتج عموما اشاره به هر شی یا اشیاء ساختگی دارد که نماینده­ی یک دوره­ی قبل هستند یا از آن زمان به جا مانده­اند.

تفاوت وینتیج با تاناکورا

لباس‌های ویتیج که معمولاً دست دوم هستند با مفهومی که ما در ایران به اسم تاناکورا می‌شناسیم متفاوت است، چرا که تاناکورا به لحاظ تاریخی، بستر مفهومی و نیاز متفاوتی به وجود آمده است

وینتیج به جهت کمبود پارچه در جنگ جهانی اول، دغدغه‌های محیط زیستی، کم کردن آلاینده‌های فشن و نوعی زیبایی شناسی به وجود آمده است.

در صورتی که تاناکورا بازار لباس‌های دست دوم روز و اساساً برندهای گران قیمتی‌ست که قشری از جامعه خواهان آن هستند اما یا توان مالی خرید نو آن را ندارند و یا بنابر محدودیت جغرافیایی و یا مکانی دسترسی به فروشگاه‌هایی که نو آن محصولات را می‌فروشند ندارند

سایز

در آمریکا، به علت تغییرات در اندازه­ی لباس­ها، سایزهای وینتج معمولا کوچکتر از سایزهای معاصر می­باشند. مثلا یک پیراهن از سال 1970 در سایز متوسط می­تواند مشابه یک سایز بسیار کوچک در سال 2010 باشد. به علت اینکه چاقی مفرط نسبتاً قبل از دهه­ی 80 میلادی غیر معمول بود، سایزهای بزرگتر وینتج معمولا کمیاب هستند، بنابر این طرفداران این دست از لباس‌ها که می­خواهند لباس تاریخی دقیقی داشته باشند اما نمی­توانند سایزشان را پیدا کنند، از الگوهای دوخت وینتیج استفاده می‌کنند.

بازار خرده فروشی

مکان­های محبوب برای خریدن لباس Vintage در خارج از ایران، شامل فروشگاه‌های دست دومی که توسط خیریه ها مدیریت می­شوند، فروش­های گاراژی، بازارهای فروش لوازم دست دوم، فروش های پشت صندوق ماشین‌ها یا ون‌ها، مغازه­های آنتیک فروش ، حراجی‌ها، فروشگاه های لباس Vintage و نمایشگاه­های جمع آوری پارچه و فشن Vintage می­شود.

معمولاً در آمریکا فروشگاه­های لباس Vintage در شهرک­های دانشگاهی و محله­های هنری شهرها یافت می­شود. بر خلاف فروشگاه­های لباس دوم که هم لباس­های Vintage و هم لباس­های جدید یا معاصر استفاده شده را می­فروشند، فروشگاه‌های لباس وینتج معمولا برای راه اندازان آن بسیار سود آور هستند به این گونه که معمولاٌ در این بازارها فروشگاه‌های زنجیره های کوچک و مستقل با هم ترکیب شده‌اند. اندازه­ی این فروشگاه ها معمولا از 200 تا 5000 مترمربع می­باشد و معمولا یک اتاق پرو دارند. فروشگاه­های لباس وینتج ممکن است لباس‌ها را در ازای پول نقد یا اعتبار خرید از فروشگاه‌ی دیگر معاوضه کنند.

پیدایش اینترنت دسترسی به مدل‌های خاص وینتیج که سخت پیدا می­شوند را افزایش داده است و فروشگاه­های بالقوه­ای را برای فروشندگان در سراسر دنیا ایجاد کرده است. مکان­های محبوب آنلاین برای گرفتن این لباس شامل حراجی‌های (مثلا ای بی)، سایت­های چندمنظوره (مانند اتسی)، فروشگاه­های لباس وینتج آنلاین و بازارهای خاص می­شود. بسیاری از فروشگاه­های لباس وینتج که شعبه­ی واقعی دارند نیز محصولاتشان را آنلاین می­فروشند.

پاورقی

[1] Vintage Clothing

[2] Vintage Style

[3] Make economy fashionable lest it become obligatory

[4] rockabilly and swing dancing

[5] NPO: Non-profit organization

[6]  eBay and Etsy

[7] نوعی سبک قدیمی که دوباره باب شده باشد

[8] Slip Dress

[9] fabrics

[10] Terminology

[11]  Antique

[12] Retro

[13] گذشته نگری

[14] Repro: Reproduction

[15] Classic Reebok