فست فشن یا مد پرشتاب چیست؟

انقلاب مد علیه فست فشن در حال وقوع است.  

منبع: گود آن یو^[1] نویسنده: سُلِن رُتوریر^[2]

مترجم: نسرین لیری ۱۱ مهر ۱۳۹۹

تخمین زمان مطالعه: ۹ دقیقه

در سال ۲۰۱۳، زمانی که مجتمع تولیدی لباس رانا پلازا^[4] در بنگلادش سقوط کرد و منجر به کشته شدن بیش از ۱۰۰۰ کارگر شد، دنیا با یک حقیقت روبه رو شد. آن زمان بود که مصرف کنندگان به طور جدّی شروع به سؤال درباره مد پرشتاب کردند و با شگفتی از خود می پرسیدند هزینه واقعی این تیشرت‌های ۵ دلاری چقدر است؟ الان که این مقاله را می‌خوانید، ممکن است از قبل با جنبه تاریک مدِ پرشتاب آگاه باشید، اما بد نیست بدانید که صنعت مد چگونه به این مرحله رسیده است.

مقدمه مترجم: پیش از این، لباس خریدن رویدادی بود که همیشه انجام نمی‌شد، به طور مثال چند بار در سال اتفاق می‌افتاد؛ مثلاً بخاطر تغییر فصل یا آن زمانی که ما قد کشیده بودیم و لباس‌ها دیگر اندازه‌مان نبود. امّا حدود ۲۰ سال پیش، چیزی تغییر کرد: لباس‌ها ارزانتر شدند، چرخه مد سرعت گرفت و خرید به یک سرگرمی تبدیل شد. پدیده فست فشن یا مد پرشتاب^[3] ظهور کرد و فروشگاه‌های زنجیره‌ای  جهانی -که اکنون در خیابان‌های تجاری معروف جولان می‌دهند -و خرید آنلاین گسترده شد. اما مد پرشتاب یا فست فشن چیست؟ و چگونه بر مردم، کره زمین و حتی حیوانات تأثیر می‌گذارد؟

مد پرشتاب در صورتی که واقعی بود، ایده خیلی خوبی می‌توانست باشد. همه این فروشگاه‌ها، لباس‌های راحت و مد روز  را می‌فروشند و شما می‌توانید با هزینه کمی به راحتی آنها را بخرید، چند باری بپوشیدشان و سپس آنها را دور بیندازید. ناگهان همه ‌توانستند مانند ستارگان مشهورِ مورد علاقه خود لباس بپوشند یا جدیدترین لباس‌های مد روز  را  به محض خروج از سالن‌های نمایش‌های مد انتخاب کنند و بپوشند.

فست فشن یا مد پرشتاب چیست؟

مد پرشتاب را می‌توان به عنوان یک لباس ارزانِ مد روز  تعریف کرد. ایده‌های بکار رفته در شوهای لباس یا عناصر مشهور فرهنگی را به عنوان نمونه در نظر می‌گیرند و با سرعت سرسام آوری به لباس‌هایی تبدیل می‌کنند تا در فروشگاه‌های خیابان‌های تجاری معروف، تقاضای مصرف‌کنندگان را برآورده کنند. هدف فست فشن یا مد پرشتاب این است که جدیدترین سبک‌های موجود در بازار را در پرشتاب‌ترین زمان ممکن برای فروش ارائه کند، بنابراین خریداران می‌توانند لباس‌هایی را که هنوز در اوج محبوبیت خود هستند خریداری کنند و متأسفانه پس از چند بار پوشیدن، آنها را دور بیندازند. و این شیوه، این ایده را القا می‌کند که مؤلفه تکرار در مد اشتباه است و اگر می خواهید مطابق مد روز باشید، مجبورید آخرین لباس‌های ترند را به محض اینکه به نمایش درمی آیند بپوشید و به رخ دیگران بکشید. این ساز و کار بخش مهمّی از سیستم سمی تولیدِ بیش از حد و مصرف‌گرایی را تشکیل می‌دهد که مد را به یکی از بزرگترین آلاینده‌های جهان تبدیل کرده است. قبل از اینکه بتوانیم آن را تغییر دهیم، بهتر است نگاهی به تاریخچه آن بیندازیم.

تاریخچه: چگونه فست فشن ایجاد شد؟ 

برای درک پیدایش مدِ پرشتاب، باید گذری به گذشته داشته باشیم. قبل از سال ۱۸۰۰، سیر تحوّلات مد آهسته بود. چرا که شما ابتدا باید جنس پارچه‌ای که می‌خواستید مانند پشم یا چرم را تهیه می‌کردید، سپس برای استفاده آماده‌اش می‌نمودید، پس از بافتِ پارچه مورد نظرتان، از آن لباس تولید می‌کردید.

انقلاب صنعتی در اروپا باعث به وجود آمدن فناوری‌های جدیدی مانند چرخ خیاطی شد. تولید لباس راحت‌تر، پرشتابتر و ارزان تر شد. فروشگاه‌های تولید پوشاک برای برآوردن نیاز افراد متعلّق به طبقه متوسط ​​بوجود آمدند.

بسیاری از فروشگاه‌های تولید پوشاک از تیم‌های کارگران پوشاک یا کارگران خانگی استفاده می‌کردند. در همین زمان بود که کارگاه‌های بهره کشی تولید پوشاک به همراه برخی از مسائل آشنا درحوزه  ایمنی  به وجود آمدند. اولین فاجعه بزرگ، درکارخانه تولید پوشاکِ نیویورکی تری اَنگِل شِرت وِیست^[5] در سال ۱۹۱۱ رخ داد. متأسفانه در آتش سوزی این کارخانه ۱۴۶کارگر پوشاک که بسیاری از آن ها زنان مهاجر جوان بودند جان خود را از دست دادند.

همچنین بخوانید: فست فشن؛ هیولایی در کمد لباس های ما

در دهه های ۶۰ و ۷۰، جوانان در حال ایجاد ترندها و گرایش‌های جدید بودند و لباس به نوعی، بیان شخصی تبدیل شد، اما هنوز بین مد سطح بالا و مد در خیابان های تجاری تفاوت وجود داشت.

در اواخر دهه ۹۰ و سال ۲۰۰۰، مد ارزان قیمت به اوج خود رسید. خرید اینترنتی شروع شد و خرده‌فروشان مدِ پرشتاب یا همان فست فشن مانند اچ اند ام^[6]، زارا^[7] و تاپ شاپ^[8] خیابان‌های تجاری را در اختیار خود گرفتند. این برندها نمادها و یا عناصر طراحی را از مشهورترین خانه‌های مد می‌گرفتند و به سرعت و با قیمتی ارزان لباس‌های جدید را بازسازی می‌کردند. با توجه به اینکه اکنون همه افراد می‌توانند هر زمان که بخواهند لباس‌های مد روز بخرند، درک چگونگی ظهور پدیده فست فشن آسان است.

چگونه  یک برند فست شن را تشخیص دهیم؟

برخی ازعوامل اصلی مشترک در بین برندهای فست فشن به شرح زیر است: 

• هزاران سبک که نمایانگرِ به روزترین ترندها هستند. 

• چرخه زمانی پیدایش یک لباس ترند از نمایش‌های مشهور مد و یا رسانه‌های مشهور تا  قرارگرفتن نمونه آن لباس در ویترین فروشگاه‌ها بسیار کوتاه است.

• تولیدات انبوه در جایی است  که نیروی کار ارزانتر است، با به کارگیری کارگرانی با دستمزد کم، بدون حقوق و ایمنی کافی به عنوان مجموعه‌ای از زنجیره‌های تأمین پوشاک با نظارت ضعیفتر از بخش‌های سطح اولی و تحت پیمانکاری که زیرمجموعه کمپانی های بزرگ است. 

• عرضه تعداد محدودی از یک لباس خاص – این ایده‌ای است که کمپانی زارا مبدع آن بوده است. با ورود تعدادی لباس جدید به فروشگاه هر چند روز یکبار، خریداران می‌دانند اگر چیزی را که دوست دارند خریداری نکنند احتمالاً شانس خرید آن لباس را از دست می‌دهند.

• استفاده از مواد ارزان و کم یا بی‌کیفیت در تولید لباس‌ها وقتی اتفاق می‌افتد که لباس فقط پس از چند بار پوشیدن خراب شده و دور ریخته شوند.

همچنین بخوانید: مد دهه ۷۰، منبع الهامی ماندگار در دنیای مد از همین مترجم

تاثیرات مدِ پرشتاب چیست؟

تأثیر مدِ پرشتاب بر روی کره زمین بسیار زیاد است. فشار برای کاهش هزینه‌ها و سرعت بخشیدن به زمان تولید به این معنی است که برخی از زوایای محیط زیست کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. تأثیرات منفی مدِ پرشتاب شامل استفاده از رنگ‌های نساجی ارزان قیمت و سمّی است که باعث می‌شود صنعت مد پس از کشاورزی دومین آلاینده بزرگ آب‌ها در سطح جهانی باشد. به همین دلیل سازمان غیردولتی مدافع محیط زیست صلح سبز یا گرین پیس^[9] طیّ سالهای متمادی با کارزارهای سم‌زدایی صنعت مد، برندهای تجاری را تحت فشار قرار داده است تا مواد شیمیایی خطرناک را از زنجیره مواد اولیه خود حذف کنند.

مد پرشتاب این ایده را القا می‌کند که مؤلفه تکرار در مد اشتباه است و اگر می خواهید مطابق مد روز باشید، مجبورید آخرین لباس‌های ترند را به محض اینکه به نمایش درمی آیند بپوشید و به رخ دیگران بکشید. 

منسوجات ارزان قیمت نیز تأثیر فست فشن را افزایش می‌دهند. پلی استر از محبوب‌ترین پارچه‌هاست. این ماده‌ی مشتق شده از سوخت‌های فسیلی، به گرم شدن کره زمین کمک می‌کند و می تواند ریز الیاف‌هایی را ایجاد کند که از طریق شستشو وارد آب شده  و باعث افزایش سطح پلاستیک در اقیانوس‌ها شود. اما حتی “پارچه های طبیعی” نیز می‌توانند در مقیاس بزرگِ فست فشن مشکل ساز شوند. پنبه مرسوم در کشورهای در حال توسعه به مقدار زیادی آب و آفت کش احتیاج دارد. این امر منجر به بروز خطر خشکسالی و ایجاد تنش در حوزه رودخانه‌ها و همچنین ایجاد رقابت برای یافتن منابع بین شرکت‌ها و جوامع محلی ایجاد می‌کند.

سرعت و تقاضای ثابت باعث می‌شود که نگرانی‌های فزاینده زیست‌محیطی دیگری از قبیل پاک‌سازی زمین، تنوع زیستی و کیفیت خاک نیز به وجود آید. همچنین فرآوری چرم با ۳۰۰ کیلوگرم مواد شیمیایی به ازای هر ۹۰۰ کیلوگرم پوست حیوانات دباغی شده، بر محیط زیست تأثیر می گذارد.

همچنین بخوانید: استایل هیپی و هیپی شیک از همین مترجم

سرعت تولید پوشاک همچنین به معنای این است که مصرف کنندگان، بیشتر و بیشتر لباس دور می‌ریزند و مقدار زیادی زباله نساجی ایجاد می‌کنند. تنها در استرالیا سالانه بیش از ۵۰۰ میلیون کیلو لباس بلا استفاده در محل دفن زباله قرار می‌گیرد.

همچنین باید ذکر کرد آسیب محیط زیستی مدِ پرشتاب، هزینه انسانی نیز در پی دارد.

کارگران پوشاک نیز تحت تأثیر مد پرشتاب هستند. کارگران پوشاکی که در محیط‌های خطرناک، با دستمزد پایین و بدون حقوق اولیه انسانی کار می‌کنند، در معرض آسیب مدِ پرشتاب هستند. در پایین‌ترین بخش زنجیره تولید، کشاورزانی وجود دارند که با مواد شیمیایی سمی کار می‌کنند که می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت جسم و روان آنها بگذارد، وضعیتی که توسط مستند “هزینه واقعی”^[10] نشان داده شده است.

کمپانی زارا اولین فروشگاه خود را در سال ۱۹۷۵ در شمال اسپانیا افتتاح کرد. در سال ۱۹۹۰، زمانی که فروشگاه‌های زارا به نیویورک  رسیدند، مردم برای اولین بار با اصطلاح “فست فشن” یا همان “مد پرشتاب” آشنا می‌شوند. روزنامه نیویورک تایمز از اصطلاح مد پرشتاب برای توصیف فعّالیت زارا استفاده کرد.

حیوانات نیزاز آثار سوء مد پرشتاب در امان نیستند، حیوانات در معرض خطر  وجود رنگ‌های سمی ترشح شده در آبراه‌ها و میکروالیاف‌هایی که اغلب درون آب‌های اقیانوس‌ها جای گرفته‌اند قراردارند. هنگامی که از محصولات حیوانی مانند چرم و خز استفاده می‌شود، آسایش حیوانات در معرض خطر قرار می‌گیرد. رسوایی‌های متعدد افشا می‌کنند که خزِ واقعی، از جمله خز گربه و سگ، اغلب به عنوان خز مصنوعی به خریداران ناآگاه فروخته می‌شود. واقعیت این است که مقدار زیادی خز واقعی تحت شرایط وحشتناکی در دامداری های صنعتی تولید می‌شود، به طوری که تولید و خرید آن ارزان تر از خز مصنوعی است!

در نهایت، مدِ پرشتاب می‌تواند بر خود مصرف کنندگان نیز تأثیر بگذارد و فرهنگ “دور انداختن” را به خاطر منسوخ شدن لباس و سرعت پیدایش ترندها رواج دهد. مد پرشتاب باعث می شود که ما باور داشته باشیم که برای داشتن استایلی مطابق مد روز و ایجاد حسّ دائمیِ نیاز و حسّ نارضایتی افراطی، باید بیشتر و بیشتر خرید کنیم. این روند همچنین به دلایل مالکیت معنوی مورد انتقاد قرار گرفته است، برخی از طراحان ادعا می‌کنند که طرح های آنها به طورغیرقانونی توسط خرده‌فروشان تولید انبوه شده است.

بازیگران اصلی مد پرشتاب چه کسانی هستند؟

بسیاری از خرده فروشی‌هایی که امروزه ما آنها را به عنوان بازیگران بزرگ فست فشن می‌شناسیم، مانند زارا یا اچ اند ام، کار خود را به عنوان فروشگاه‌های کوچک در دهه ۵۰ میلادی در اروپا شروع کردند. از نظر فنّی، کمپانی اچ اند ام قدیمی‌ترین غول مد پرشتاب است که در سال ۱۹۴۷ با افتتاح فروشگاهی با عنوان هنیز^[11] در سوئد فعّالیت خود را آغاز کرده و در سال ۱۹۷۶ فعّالیت خود را در لندن گسترش داده و سال ۲۰۰۰ به ایالات متحده رسیده است.

پس از آنها کمپانی زارا اولین فروشگاه خود را در سال ۱۹۷۵ در شمال اسپانیا افتتاح کرد. و تنها در سال ۱۹۹۰، زمانی که فروشگاه‌های زارا به نیویورک  رسیدند، مردم برای اولین بار با اصطلاح “فست فشن” یا همان “مد پرشتاب” آشنا می‌شوند. این روزنامه نیویورک تایمز^[12] بود که از این اصطلاح برای توصیف فعّالیت زارا استفاده کرد. چرخه ای که تنها ۱۵روز طول می‌کشد تا یک لباس از مرحله طراحی ‌اش، در نمایش‌های مد برای فروش در فروشگاه ها قرار گیرد.

امروزه نام های بزرگ دیگری در مد پرشتاب به گوش می‌خورد، مانند: یونیکلو^[13]، گَپ^[14]، پریمارک^[15] و تاپ شاپ، اما اگرچه این برندها زمانی خود به عنوان اخلالگران حوزه مد در عرضه پوشاک ارزان بودند، اما اکنون برندهایی وجود دارد که حتی ارزانتر و پرشتاب‌تر از برندهای قبلی هستند مانند: میس گایدِد^[16]، فوراِور۲۱^[17]، زافول^[18]، بوهو^[19] و فشن نُوا^[20]. خوشبختانه گزینه‌های اخلاق مدارانه‌تر که شایسته حمایت شما باشد وجود دارد.

آیا فست فشن به سمت محیط زیستی شدن می‌رود؟

همانطور که تعداد بیشتری از مصرف کنندگان، آسیب‌های واقعی صنعت مد و به ویژه مد پرشتاب را زیر سوال می برند، ما شاهد تعداد رو به رشدی از خرده فروشانی هستیم که ابتکارات مد پایدار^[21] و اخلاقی^[22] را در دستور کار خود قرار داده‌اند مانند برنامه‌هایی برای بازیافت پوشاک در فروشگاه‌ها. این برنامه‌ها به مشتریان اجازه می‌دهد لباس‌ها و کالاهای بلااستفاده‌ی  خود را درون “سطل‌های زباله” فروشگاه‌های برند قراردهند. اما این نکته قابل ذکر است که فقط ۱٪از کلّ لباس‌های جمع‌آوری شده از سوی مؤسّسات خیریه و طرح‌های بازیافت پوشاک در قالب الیاف نساجی جدید بازیافت می‌شوند ! 

مسئله اصلی مد پرشتاب، سرعت تولید آن است که فشار زیادی به مردم و محیط زیست وارد می‌کند. بازیافت پوشاک و دسترسی محدود به لباس‌های محیط زیستی یا گیاهی (زمانی که فقط نام شستشوی سبز ^[23]را به دلایل تجاری یدک نمی‌کشند) برای مقابله با “فرهنگ دور ریختن”،ایجاد زباله‌، فشار بر منابع طبیعی و تعداد بیشماری از مسائلی که مد پرشتاب ایجاد کرده، کافی نیست. در حقیقت، لازم است کلّ سیستم تولید پوشاک تغییر کند.

آیا مدِ پرشتاب رو به افول است؟

ما در حال مشاهده برخی تغییرات در صنعت مد هستیم. سالگرد سقوط رانا پلازا اکنون هفته انقلاب مد^[24] نامیده می‌شود، جایی که مردم در سراسر جهان از خود می پرسند “چه کسی لباس من را تولید کرده است؟” انقلاب مد اعلام می‌کند که “ما نمی‌خواهیم لباس‌هایمان باعث سوء استفاده از مردم و نابودی سیاره‌مان شود”.

هزاران سال، محرک های آینده اقتصاد، نتوانستند اشکال موجود در پدیده فست فشن را برطرف کنند. برخی استدلال می‌کنند که این نسل “در برابر مصرف گرایی کورکورانه بسیار باهوش است و تولید کنندگان را وادار می‌کند بیش از پیش اخلاق‌مدار، جامع‌نگر و سخاوتمند باشند.”

همچنین تمایل فزاینده‌ای به سمت الگوی چرخشی‌تر در تولید منسوجات وجود دارد که از مواد تا آنجا که ممکن است در هر زمانی استفاده مجدد نماید. در سال ۲۰۱۸، دو مجله ووگ^[25] استرالیا و اِل^[26] انگلیس تمام شمارگان خود را به مد پایدار اختصاص دادند و  هر ساله نام‌های بزرگتر این گرایش را مورد توجه قرار می‌دهند. 

در برابر فست فشن چه کاری می توانیم انجام دهیم؟

ما در این مقاله به نقل قول طراح انگلیسی ویوین وستوود^[27] علاقه داریم: “کمتر بخرید، بهترین را انتخاب کنید، ماندگار باشید“. اولین مرحله، خرید کمتر است ، بنابراین ایجاد یک کمد لباس کپسولی چیزی است که در این مسیر می تواند مؤثّر باشد.

انتخاب بهترین، در مرحله دوم قراردارد؛ هر چند که  انتخاب  پارچه‌ای سازگار با محیط زیست پیچیده است زیرا در همه انواع الیاف مزیت‌ها و مضرّاتی وجود دارد، اما راهنمای مواد بی شماری برای کمک به شما وجود دارد، مانند جین، کتان، پنبه و موارد دیگر.

در نهایت، باید از ماندگار بودن لذت ببریم و لباس‌هایمان را تا زمانی که هنوز فرسوده نشده‌اند، بپوشیم !

همچنین بخوانید:آرایش اغراق‌آمیز

---

پانوشت‌ها:

^[1]– https://goodonyou.eco/what-is-fast-fashion/ فست ‌فشن یا مد پرشتاب چیست؟

^[2]– Solene Rauturier – 10 May 2020

^[3]– Fast Fashion مد پرشتاب یا مد ارزان اصطلاحی است برای تولید لباس ارزان در صنعت مد که در پرشتابترین زمان به کار می رود.

^[4]– Rana Plaza clothing manufacturing complex

^[5]– Triangle Shirtwaist Factory حادثه آتش سوزی در این کارخانه تولید پوشاک یکی از مرگبارترین فجایع صنعتی در تاریخ آمریکا است.

^[6]– H&M شرکت سوئدی و چندملیتی خرده‌فروشی لباس است، که به دلیل ارائه محصولات فست-فشن در بازار پوشاک مردان، زنان، نوجوانان و کودکان شناخته شده می‌باشد. شرکت اچ اند ام در ۴۳ کشور دارای شعبه، فروشگاه و مرکز خرید است.

^[7]– Zara زارا، برند اسپانیایی پوشاک و زیورآلات است و کار خود را از شهر ارتشیو در گالیسیا آغاز کرد. زارا  آوانگارد گروه فروشگاه‌های زنجیره‌ای ایندیتکس محسوب می‌شود. این شرکت در سال ۱۹۷۵ توسط روزالیا مرا گوینتیا و آمانسیو اورتگا تأسیس شده‌است.

^[8]– Topshop شرکت انگلیسی و چند ملیتی خرده فروشی پوشاک زنانه، کفش، زیورآلات و لوازم آرایش در حوزه مد است و حدود ۵۱۰ شعبه در سرتاسر دنیا دارد.

^[9] -Greenpeace سازمان غیردولتی مدافع محیط زیست است که در بیش از ۴۰ کشور دفتر داشته و بخش هماهنگی‌های بین‌المللی آن در آمستردام هلند قرار دارد. صلح سبز هدف از تأسیسش را «اطمینان یافتن از توانایی زمین در پروراندن تمامی تنوعات زیستی» بیان داشته و بر روی مسائل جهانی‌ای همچون گرم ‌شدن زمین، جنگل‌زدایی، صید بی‌رویه ماهیان و… تمرکز دارد.

^[10]– The True Cost

^[11]– Hennes

^[12]–  The New York Times روزنامه معتبر و مشهور آمریکایی است که مرکز آن در شهر نیویورک قرار دارد و هر روزه به‌طور هم‌زمان در ایالات متحده آمریکا و در دیگر نقاط جهان چاپ و منتشر می‌شود.

^[13]– UNIQLO شرکت یونیکلو طراح لباس و تولید کننده ژاپنی است. این شرکت فرعی کاملاً متعلق به شرکت .Fast Retailing Co Ltd است. علاوه بر ژاپن، این شرکت در بیست کشور دیگر در سطح جهان فعال است.

^[14]– GAP گپ شرکت تولیدکننده لباس و کیف و کفش آمریکایی است که در سال ۱۹۶۹ در سان‌فرانسیسکو، واقع در ایالت کالیفرنیا، توسط دونالد فیشر و دوریس فیشر تأسیس شد. گپ دارای پنج برند: گپ، بنانا ریپابلیک، الد نوی، پایپر لایم و آتلتا است.

^[15]– Primark پرایمارک یک خرده‌فروشی لباس بین‌المللی و از شرکت‌های تابعهٔ اسوسیتد بریتیش فودز است. دفتر مرکزی این شرکت واقع‌در دوبلین است.

^[16]– Missguided یک خرده فروش چند کاناله مستقر در انگلیس است که لباس های خود را با هدف زنان 16 تا 35 ساله به فروش می رساند. این کمپانی در سال 1996 تاسیس شد.

^[17]– Forever 21 فوراور ۲۱، شرکت خرده‌فروشی زنجیره‌ای پوشاک آمریکایی است، که در زمینه توزیع انواع لباس، لوازم و کالاهای لوکس مصرفی و محصولات مرتبط با صنعت مد فعالیت می‌نماید.

^[18] -Zaful فروشگاه اینترنتی لباس زنانه

^[19]– Boohoo شرکت انگلیسی خرده فروشی اینترنتی در حوزه مد پرشتاب که در سال 2006 تاسیس شد  

^[20]– Fashion Nova شرکت خرده فروشی مد پرشتاب مستقر در ایالات متحده است. این شرکت بصورت آنلاین فعالیت می کند

^[21]-Sustainable fashion مد سازگار با محیط زیست یا مد پایدار

شیوهٔ خاصی از طراحی است و به عنوان قسمتی از فلسفهٔ طراحی شناخته می‌شود که بر پایهٔ مبانی زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی بنیان‌گذاری شده‌است وهدف آن ایجاد سیستمی در طراحی است که خود را در برابر محیط زیست و اجتماع مسئول می‌داند.  

^[22]– ethical fashion طراحی، تولید، خرده فروشی و خرید اخلاقی است. این نوع از مد مواردی مانند شرایط کار ، بهره برداری، تجارت عادلانه، تولید پایدار، محیط زیست و رفاه حیوانات را مورد توجه قرار می دهد.

^[23]-Greenwashi« شستشوی سبز» اصطلاحی است که برای استفاده از بازاریابی، نمایش محصولات ، فعّالیت‌ها یا سیاست‌های سازمانی  به کار می‌رود که سازگار با محیط زیست هستند در حالی که اینگونه نیست. با آگاهی بیشتر مردم از تأثیر مد بر کره زمین ، برخی از مارک‌ها ممکن است وسوسه شوند که گناهان زیست محیطی خود را دور بزنند.

^[24]– Fashion Revolution Week  کمپین های انقلاب مد برای اصلاح صنعت مد با تمرکز بر نیاز به شفافیت بیشتر در زنجیره عرضه مد فعالیت می کنند.

^[25]– Vogue وُگ به معنای استایل و نخستین مجلهٔ مصور ویژه مد و شیوه زندگی و یکی از مجلات مشهور و تأثیرگذار مد در جهان است. این مجله در ابتدا به صورت یک هفته‌نامه اجتماعی در سال ۱۸۹۲ میلادی، انتشار یافت و اکنون در بیست و یک کشور جهان به‌طور همزمان منتشر می‌شود و ساختمان مرکزی آن در شهر نیویورک قرار دارد.

^[26]– Elle عنوان مجله‌ای است جهانی که اصالتاً فرانسوی است و از سال ۱۹۴۵ به زبان فرانسوی و از سال‌های بعد به زبان‌های دیگر منتشر می‌شود. این نشریه در رابطه با مد و پوشاک زنانه، زیبایی، سلامت و سرگرمی می‌باشد. ال بزرگترین و پرتیراژترین مجله مد و پوشاک جهان است.

^[27] -Vivienne Westwood ویوین ایزابل سوایر طراح مد جنجالی انگلیسی