همه چیز درباره چرم وگان، چرم گیاهی یا غیر حیوانی

همه آنچه باید در مورد چرم وگان بدانید از مدمگ

چند سالی‌ست که در ایران واژه وگان – Vegan باب شده است، به طبع وگنیسم هم به عنوان یک گرایش روز مورد توجه قرار گرفته‌ست، افرادی که وگن یا وگنیسم هستند تغییرات زیادی در زندگیشان ایجاد می‌کنند، آن‌ها از غذاهای غیر لبنی، غیر گوشتی و محصولاتی که به حیوانات ارتباطی نداشته باشند استفاده می‌کنند. از آنجایی که وگن‌ها اصولاً گیاهخوار هستند در بحث مد و پوشاک هم از پوشیدن لباس‌هایی با پوست و پشم طبیعی پرهیز می‌کنند، به طور مثال برای استفاده از محصولات چرمی، وگن‌ها دو انتخاب پیش رو دارند: یا باید از چرم مصنوعی استفاده کنند یا به طور کلی لباس چرمی را بیخیال شوند؛ این نقطه درست جایی‌ست که چیزی به نام چرم وگن (وگان) پا به میدان می‌گذارد.

در واقع چرم وگان همان چرم مصنوعی خودمان است که در انگلیسی Artificial Leather یا Faux Leather نامیده می‌شود، اما چطور است که برای به کار بردن همان چرم در برخی از محصولاتی که با مواد مشابه ساخته شده‌اند از عبارت Vegan Leather استفاده می‌شود، بالاتر گفتیم وگان‌ها گیاه خوار هستند، در انگلیسی وگانیسم – Veganism و وجتریان – Vegetarian¹ دو عبارت به هم تنیده هستند، گرچه طرفداران هرکدام از این دو از نوع خاصی از رژیم غذایی بهرهمند می‌شوند² ، بنابراین پر بی راه نیست اگر نتیجه بگیریم که چرم وگان درواقع یک عبارت تبلیغاتی برای جذب گیاهخوارن و ترقیب آن‌ها به استفاده از چرم مصنوعی است، همچنین این عبارت می‌تواند همراهی بخشی از گرایش فشن را با فعالان حقوق حیوانات نشان دهد تا کمی از فشار تبلیغاتی که این فعالان بر کمپانی‌هایی که بیشتر پوشاکشان را از چرم طبیعی تولید می‌کنند، وارد آورده است، کاسته شود.

بیشتر بخوانید: طریقه نگهداری از کفش‌های چرمی

از طرفی چرم وگان می‌تواند عبارت مرموزی هم باشد، چرا که زمانی که می‌گوییم چرم مصنوعی ذهنیت روشنتری از موضوع داریم، اما وقتی می‌گوییم چرم وگان (چرم غیر حیوانی)، یعنی به هرچیز غیر حیوانی دلالت می‌کنیم، و از آنجایی که غیر حیوانی بودن ارتباط تنگاتنگی با گیاهی بودن دارد (خصوصاً خود کلمه وگان) این تصور ایجاد می‌شود که ممکن است این چرم از گیاه تهیه شده باشد؛ هرچند که ممکن است در تولید این نوع چرم از چوب پنبه و برخی مواد سلولوزی با ریشه گیاهی هم استفاده شود، اما نباید فراموش کرد که طیفی از مواد وجود دارند که می‌توانند برای تولید چرم وگان مورد استفاده قرار گیرند، از جمله ترکیباتی مانند پلاستیک.

متداول‌ترین مواد مورد استفاده برای چرم‌های مصنوعی پلی‌وینیل کلراید ‌(پی‌وی‌سی) و پلی اورتان (پی‌یو) هستند، که موادی با پایه پلاستیکی هستند. اصطلاح دیگر برای چرم مصنوعی، پی-چرم³ است، که از واژه چرم پلاستیکی – Plastic Leather مشتق شده است.

این دو ماده ترکیبی بخصوص که بسیار هم در تولید این چرم متداول هستند، پرسش‌هایی را در مورد بی‌خطری و‌ خطرناک بودن چرم وگان برای محیط‌ زیست به وجود آورده‌ است. تعداد بسیار کمی از چرم‌هایی که نام وگان را یدک می‌کشند از مواد طبیعی یا گیاهی درست می‌شوند، اما استفاده از کلمه وگان بر روی تمام این محصولات به علت بار تبلیغاتی آن بسیار رایج شده است، گرچه پیدا کردن محصولات سازگارتر با محیط‌ زیست که از موادی مانند چوب پنبه، کتانجک⁴، و حتی برگ‌های آناناس تهیه شده باشند، امکان پذیر است.

چرم وگان چگونه ساخته می‌شود؟

چرم مصنوعی⁵ از مواد متفاوت و پردازش صنعتی کاملا متفاوتی نسبت به چرم طبیعی تولید می‌شود. پیوند دادن یک آستر پارچه‌ای به روکش لاستیکی متداول‌ترین شیوه ساخت چرم مصنوعی است؛ در این مرحله انواع لاستیک‌هایی که در روکش‌ها استفاده می‌شوند، متنوع هستند و این موضوع تعیین کننده‌ایست که آیا چرم تولیدی با محیط زیست سازگاری دارد یا نه.

گرچه از پی‌وی‌سی اکنون نسبت به دهه‌های ۶۰ ‌و ۷۰ میلادی بسیار کمتر استفاده می‌شود، اما همچنان می‌توان آن را در ترکیب برخی از چرم‌های وگان یافت. پی‌وی‌سی دی‌اکسین کربن آزاد می‌کند، که به طور بالقوه در محیط‌های بسته ‌و به خصوص اگر سوزانده شود خطرناک است. همچنین از نرم‌کننده‌هایی مانند فتالات‌ها برای انعطاف‌پذیر شدن استفاده می‌شود.

بسته به نوع فتالات⁶ مورد استفاده می‌توان شدت سمی بودن را بررسی کرد. اما به طور کلی “صلح سبز” – GreenPeace این ماده را به عنوان “مخرب‌ترین نوع پلاستیک برای محیط‌ زیست‌” توصیف کرده است.

از طرفی پلاستیک مدرن‌تر و کمتر آسیب زننده‌ای به نام پلی اورتان یا به اختصار پی‌یو (pu) وجود دارد که به طور مداوم برای کاهش نواقصی مانند سموم خطرناک که در حین تولید آزاد می‌شود و پلیمرهایی بر پایه‌ی نفتی که از آنها ساخته می‌شود و آنها از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، بر روی آن کار می‌شود.

چرم وگان چه بویی می‌دهد؟

چرم مصنوعی و وگانی که با پی‌وی‌سی و یا پی‌یو ساخته می‌شود، بدلیل مواد شیمیایی بوی بسیار عجیبی دارند. اغلب به عنوان بویی مانند بوی ماهی توصیف می‌شود و خلاص شدن از شر آن، به خصوص در حالی که سعی می‌شود مواد خراب نشوند بسیار دشوار است. همچنین پی‌وی‌سی می‌تواند سموم خطرناکی را دفع کند که این بوی زننده را ساطع می‌کند، البته در محصولات نهایی این بو تا حد زیادی کم رنگ و حتی از بین می‌رود چرا که مارکت‌ها و مصرف کنندگان طرفدار چنین چیزی نیستند.

چرم وگان چه شکلی است؟

چرم وگان به چندین شکل و کیفیت متفاوت وجود دارد، از اینرو برخی از آنها بیشتر از بقیه شبیه چرم هستند. به طور کلی اگر بر روی چرم گیاهی با کیفیت خوب تمرکز کنیم، تفاوت چندانی با چرم واقعی وجود ندارد. با این حال، از آنجا که چرم گیاهی به طور مصنوعی ساخته می‌شود، با گذشت زمان مانند چرم واقعی حالت پتینه به خود نمی‌گیرد و بسیار کمتر هوا را از خود عبور می‌دهد، چرا که منافذی که بر روی سطح چرم پلاستیکی چاپ می شوند، غیر طبیعی هستند.

چرم وگان در برابر چرم واقعی

نگرانی عمده طرفداران محیط زیست و وگان‌ها هنگام انتخاب بین چرم وگان و چرم واقعی، تاثیری است که بر روی حیوانات و محیط زیست دارد. با این حال، در حالی که واژه چرم وگان ممکن است دلالت بر یک محصول سازگار با محیط زیست داشته باشد، اما همیشه اینطور نیست.

آیا چرم وگان برای محیط‌ زیست خوب است؟

چرم مصنوعی به این دلیل به عنوان چرم وگان شناخته می شود که مواد مورد استفاده آن هیچوقت از پوست حیوانات نیستند، و این یک مزیت بزرگ برای فعالین حیوانات است، تولید چرم مصنوعی برای محیط‌ زیست یا انسان‌ها به خاطر مواد سمی که در پلاستیک‌ها به کار می‌رود، مفید نیست، البته این موضوع به این معنی نیست که استفاده از این نوع چرم بلقوه و در حین استفاده خطرناک است و می‌تواند به بدن آسیب برساند (خصوصاً در تولیدات با کیفیت)، بلکه بیشتر منظور خللی‌ست که تولید انبوه این نوع چرم در محیط زیست ایجاد می‌کند. تولید و دورریزی مواد ترکیبی بر پایه پی‌وی‌سی موجب آزادسازی دی‌اکسین‌های خطرناک خواهد شد که می‌تواند موجب مشکلات رشد و تولید مثل و حتی ایجاد سرطان شود. مواد مصنوعی استفاده شده در چرم وگان نیز به طور کامل تجزیه زیستی نمی‌شوند، اگر چه می‌توانند تا حدی شکسته و تجزیه شوند، اما می‌توانند ذرات سمی و فتالات‌ها را آزاد کنند که می‌تواند بر سلامت حیوانات و محیط‌ زیست تاثیر بگذارد.

آیا چرم وگان بهتر از چرم واقعی است؟

کیفیت و دوام نیز چیزهای مهمی هستند که هنگام مقایسه چرم وگان و چرم واقعی باید در نظر گرفته شود. چرم وگان اغلب بسیار نازکتر و سبکتر از چرم واقعی است که آن را برای فشن عالی می‌سازد چون به طور بالقوه کار کردن با آن را آسانتر می‌کند، با این وجود همین موضوع آن را نسبت به چرم واقعی دارای دوام کمتری می‌کند. یک چرم واقعی با کیفیت خوب می‌تواند چند دهه دوام بیاورد، در حالی که ممکن است شما به عنوان مصرف کننده یک یا چند سال از یک جفت کفش که از چرم مصنوعی تولید شده است بتوانید استفاده کنید. این یک فاکتور مهم در انتخاب بین چرم مصنوعی و چرم واقعی است، چرا که تاثیر زیست‌ محیطی جایگزین کردن یک محصول چرمی مصنوعی برای چندین بار به طور قطع بسیار آسیب‌ زننده‌تر از خرید یک کالای چرم واقعی است.

همچنین چرم‌های مصنوعی بسیار ناخوشایند فرسوده می‌شوند، در حالی که چرم واقعی با گذشت زمان پتینه‌ای را تشکیل می‌دهد که به چرم کاراکتر (شخصیت) می‌بخشد.

چرم مصنوعی، به ویژه چرم مصنوعی بر پایه پی‌وی‌سی، حالت تنفسی ندارد، درحالیکه چرم واقعی دارای منافذی‌ست که از طریق آن پوست قادر به نفس کشیدن است. بنابراین برای اقلام پوشیدنی مانند ژاکت، چرم وگان می‌تواند در شرایطی که برای مدت طولانی پوشیده شود، ناخوشایند باشد.

علاوه بر عوامل محیطی، چرم مصنوعی گاهی ارزان‌تر از محصولات چرم واقعی هستند، البته این بسته به تولید کننده و عرضه کننده تولیدات چرم مصنوعی دارد. اما این به این دلیل است که تولید چرم مصنوعی نسبت به تولید چرم واقعی ارزان‌تر تمام می‌شود. ساخت محصولات چر واقعی یک شغل بسیار تخصصی است و محصولات چرمی سفارشی از قبیل کاناپه، کت و چمدان می‌تواند هزاران دلار باشند. تولید کنندگان می‌توانند این قیمت‌ها را طلب کنند زیرا این محصولات هم دارای کیفیت بالا و هم بسیار بادوام هستند.

نگهداری چرم گیاهی

رویه چرم مصنوعی که ضد آب است — نمایی نزدیک از ضد آب بودن چرم مصنوعی

از آنجا که چرم گیاهی با یک روکش پلاستیکی ساخته می‌شود، ضد آب است. این باعث می‌شود تمیز کردن آن با استفاده از یک پاک‌کننده ملایم و یا تنها پاک کردن آن با یک پارچه مرطوب آسانتر شود، با این حال، به این معنی نیز هست که محصولات نرم‌کننده نمی‌توانند به آن نفوذ کنند تا مانع از خشک شدن و ترک خوردن آن شوند، البته این اتفاق می‌تواند در زمانی رخ دهد که چرم مصنوعی مدت زیادی زیر آفتاب باشد و یا از موادی با کیفیت ضعیف تولید شده باشد. با این حال، شما می‌توانید از محصولات خاصی استفاده کنید که سطح پلاستیک را پوشش می‌دهند تا از ترک خوردن سطح آن بواسطه‌ی درجه حرارت بالا و اشعه‌های خورشید جلوگیری شود. چنین محصولاتی می‌توانند به نرم کردن آن نیز کمک کنند.

آیا چرم وگان مرغوب است؟

چرم وگان می‌تواند با استانداردهای متفاوت کیفی ساخته شود و همانند چرم واقعی، هر چه کیفیت‌اش بالاتر باشد، بیشتر دوام خواهد آورد. چرم مصنوعی معمولا حتی با استاندارد بالا نیز نسبت به چرم واقعی کم‌ کیفیت‌تر است. چرم وگان در نهایت دوام کمتری نسبت به چرم واقعی داشته و تمایل به ساییده شدن دارد، بنابراین غیر معمول نیست که با گذشت زمان پاره شود یا به شدت فرسایش یابد.

چگونه چروک چرم وگان را برطرف کنیم؟

شما نباید با قرار دادن مستقیم اتو بر روی پارچه، چرم وگان چروک شده را اتو کنید. روشی که شما باید برای حذف چین و چروک به کار ببرید به کیفیت مواد بستگی دارد – چون “پی-چرم” دارای پلاستیک هستند و با حرارت سازگاری ندارند، به همین جهت اغلب حرارت می‌تواند محصول را به طور کامل خراب کند. بهتر است برای باز کردن چروک چرم‌های مصنوعی با کیفیت در حالی که با یک ملافه، حوله و یا آستر محافظت شده، آنها را بخار دهید چرا که محافظی که قرار داده‌اید در برابر گرما بسیار مقاوم‌تر هستند، با این وجود این کار هم باید با احتیاط زیاد انجام شود. توجه داشتید باشید که بیش از ۳۰ ثانیه چرم مصنوعی خود را گرم نکنید.

چگونه چرم وگان را نرم کنیم؟

چرم وگان نفوذ پذیری کمتری نسبت به چرم واقعی دارد و به همین دلیل محصولات سنتی نرم‌کننده‌ی چرم تاثیر کمی بر نرم کردن آن دارند. نرم‌کننده وینیل – Vinyl Conditioner به طور معمول برای نرم کردن چرم مصنوعی توصیه می‌شود، این محصول باید با یک پارچه نرم به صورت دایره‌‌های کوچک روی سطح چرم مالیده و پخش شود. سپس قبل از رها کردن چرم برای خشک شدن باید اضافه‌ی نرم کننده با یک پارچه تمیز از سطح چرم پک شود. این فرآیند را می‌توان تا زمانی که سطح مطلوب نرمی حاصل شود تکرار کرد.

اینستاگرام رزمد

بیشتر بخوانید: طریقه تمیز کردن هر نوع کفشی

پانویس

گیاه‌خواری
یک وجتریان ممکن است از تخم مرغ و مواد لبنی چون شیر، ماست و پنیر در رژیم غذایی خود بهره ببرد، اما وگن‌ها لبنیات و تخم مرغ هم از رژیم غذایی‌شان حذف کرده‌اند، شاید بتوان مرحله فراتر از وگنیسم رو خام گیاهخواری یا Raw Veganism در نظر گرفت که حتی غذای پخته هم از رژیم غذایی حذف می‌شود
Pleather
کتانجک یا اشنه دریایی نوعی جلبک بزرگ است
Synthetic leather
فتالات‌ها مواد روغنی از مشتقات نفتی هستند که به طور گسترده‌ای در محصولات مراقبتي مانند مرطوب کننده‌ها، جلادهنده‌هاي (لاک) ناخن، صابون‌ها، اسپري هاي مو و عطرها استفاده می‌شوند