مد آهسته، صدای مد اخلاقی و پایدار
منبع: مجله ورونیک کلوتییر[1] تاریخ انتشار مقاله: ۱۳ اکتبر ۲۰۲۰
نویسنده: الیزابت ماسیکولی[2]
مترجم: نسرین لیری تاریخ: ۱۳ آبان ۲۰۲۰
تخمین زمان مطالعه:۱۰ دقیقه
مد کم‌شتاب[3] یا مد آهسته را به عنوان مد اخلاقگرا[4]، پایدار، آرام و… در نظر می‌گیریم. مصرف‌کنندگان بیش از هر زمان دیگری به تأثیرات محیط زیستی و انسانی کمد لباس خود علاقمند هستند، بنابراین تعجّبی ندارد که مد آهسته به آرامی در حال ظهور در پیاده‌روهای تجاری است همانطور که در فروشگاه‌ها راه خود را باز کرده است.
آشنایی با مفهوم مد سریع
برای اینکه کاملاً با مفهوم مد آهسته آشنا شوید، ابتدا باید اطّلاعاتی درباره‌ی مفهوم مقابل آن داشته باشید: مد سریع[5]. اصطلاح اخیر به خرده‌فروشان بازار انبوه مد گفته می‌شود که لباس و لوازم جانبی ساخته شده با سرعت تولید بالا امّا با موادِ با کیفیت پایین‌تر ارائه می‌دهند. در این چرخه، غالباً با کارگرانی با حقوق پایین رو به رو هستیم (بیشتر در کشورهای چین و بنگلادش). موجودی انبار چنین کمپانی‌هایی دائما در حال تغییر است، سیاست آن ها چنین است: ما به قیمت پایین می‌فروشیم تا بتوانیم به سرعت جا برای مجوعه‌های جدید باز کنیم. این سرعت بی وقفه که حتی در بعضی موارد موجب ظهور بیش از بیست مجموعه لباس در سال می‌شود، تنها باعث ترویج مصرف‌گرایی پرشتاب و نسنجیده می‌شود.
امّا نتایج مد پرشتاب و این شیوه تولید از دهه ۹۰ تا کنون چه بوده است؟
متأسفانه مد پرشتاب هزینه های گزاف انسانی و محیط زیستی در پی داشته است. در واقع، با یک بررسی میکروسکوپی مشخص شد، از ۷۴ میلیون کارگر ِپوشاک جهان که ۸۰ درصد آنها زنان رنگین پوست هستند، حقوق دریافتی‌شان تنها کفاف یک زندگی حداقلی را می‌دهد. شرایط کار در کارخانه‌ها اغلب غیر انسانی است و قوانین منع کار کودکان بسیار کم رعایت می شود. در بخش دیگر، صنعت مد دومین آلاینده در آب آشامیدنی است: به ویژه بخاطر مقدار آب مصرفی در تولید پوشاک، رنگ‌های سمّی که برای رنگ کردن پارچه‌ها استفاده می‌کنند و میکرو پلاستیک‌هایی که در اقیانوس‌ها یافت می‌شود. ناگفته نماند که هر ساله فقط در ایالات متّحده بیش از ۱۵ میلیون تن لباس در محل دفن زباله‌ها یافت می‌شود. به طور خلاصه، مد سریع یک فاجعه است هم از جنبه انسانی و هم از نظر زیست محیطی.
به گفته ماری میشل لاریوِ، قبل از هر چیز نباید فراموش کنیم که مد آهسته اول از همه به بُعد زمانی اشاره دارد: تولید آهسته‌تر و مصرف آهسته‌تر! او توضیح می‌دهد: “در طی سال‌ها، اصطلاحات دیگری مانند مد پایدار، مد اخلاقگرا، مد زیست محیطی یا اکولوژیکی به این جنبش اضافه شده است.
ظهور مد آهسته
برای خنثی کردن اثرات موج ویرانگر مد سریع، در اوایل سال ۲۰۱۰، مفهوم “مد آهسته” یا “مد کم شتاب” پدید آمد. آن زمان، مصرف‌کنندگان از تأثیرات منفی خریدهای خود سؤال می پرسیدند؛ از آن زمان، کمپانی‌ها به این واکنش‌ها توجّه نشان دادند و به‌تدریج به ابزارهای تولید بادوام‌تر و اخلاق‌مدارانه تر روی آورده‌اند. این رویکرد کم کم همه گیر شده است تا حدّی که سرانجام حتی غول های مد پرشتاب شروع به کشف راه‌هایی برای کاهش آلودگی محیط زیست و اخلاقی‌تر ساختن تولیدات خود کردند.
کَری سومرز[6]، طراح و بنیان‌گذار جنبش “انقلاب مد”[7]، جنبشی جهانی که در جهت اخلاق مدار و پایدار کردن مد فعالیت میکند، معتقد است: “در طی سال های اخیر در زمینه حقوق بشر شاهد پیشرفتهای چشمگیری بوده‌ایم اما هنوز کارهای زیادی برای به انجام رساندن وجود دارد!” به گفته او، تعداد بسیار کمی از کارگران پوشاک حقوق مناسب و معقول دریافت می‌کنند.
نمی‌توان از تأثیرات منفی صنعت مد صحبتی به میان نیاورد… برای جلوگیری از فاجعه زیست‌محیطی، صنعت مد باید انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۸۰ درصد کاهش دهد. اما متأسفانه با روند پیشرو انتظار می رود تا سال ۲۰۳۰ این صنعت باعث افزایش ۶۰ درصدی گازهای گلخانه‌ای شود.
حرف حساب
کَری سومرز، نگران عدم شفافیت برخی از کمپانی‌هایی است که سعی می‌کنند بدون تغییر واقعیِ شیوه‌های کاری مشکوک خود، در حوزه مد آهسته فعّالیت کنند. طبق جدیدترین “شاخص شفافیتِ“[8] جنبش انقلاب مد (که گزارشی از عملکرد ۲۵۰ شرکت بین المللی مد است)، بیشتر برندها، حتی اگر از واژگان مربوط به مد اخلاق‌مدار هم در فرآیند بازاریابی خود استفاده کنند امّا باز اطلاعات کمی در مورد روند تولید پوشاک خود در دسترس قرار می‌دهند.
ماری میشل لاریوِ[9]، مشاور ترندها و مسئول آموزش مدرسه عالی مد [10]ESG-UQAM خاطر نشان میکند: “اگر به دست آوردن اطّلاعات در مورد زنجیره تولید یک کمپانی دشوار است دلیلی ندارد جز آن که معمولا ً کاسه‌ای زیر نیم کاسه است”.
هنگام خرید یک لباس، از کجا بدانید انتخاب خوبی انجام می‌دهید؟
لیز سوآرز ویسبال، مؤسّس و مدیر سابق مؤسّسه بین المللی FEM و Ethik Eco-Design Hub، اینطور پاسخ می‌دهد: “شما باید تلاش کنید تا کمی جستجو کنید! مؤسّسات غیر انتفاعی، مانند کمپین‌های “کلین کلادز”[11] وجود دارند که عملکرد برندهای بزرگ را رصد می‌کنند”. در همین راستا، برخی از برنامه‌های کاربردی کامپیوتری مانند “مد پاک“[12] نیز به کاربران خود کمک می‌کنند تا با آگاهی بیشتری خرید کنند.
وقت بگذارید ! مد آهسته
به گفته ماری میشل لاریوِ، قبل از هر چیز نباید فراموش کنیم که مد آهسته اول از همه به بُعد زمانی اشاره دارد: تولید آهسته‌تر و مصرف آهسته‌تر! او توضیح می‌دهد: “در طی سال‌ها، اصطلاحات دیگری مانند مد پایدار، مد اخلاقگرا، مد زیست محیطی یا اکولوژیکی به این جنبش اضافه شده است. حتی اگر برخی از برندهای بزرگ از این روند بهره‌برداری کنند اما لزوماً به عنوان شرکت‌های مد کم‌شتاب شایستگی لازم را ندارند، زیرا مدل تجاری آنها، حول فروش انبوهِ بی‌وقفه و با کمترین هزینه ممکن پایه گذاری می‌شود.”
در این چرخه، غالباً با کارگرانی با حقوق پایین رو به رو هستیم (بیشتر در کشورهای چین و بنگلادش). موجودی انبار چنین کمپانی‌هایی دائما در حال تغییر است، سیاست آن ها چنین است: ما به قیمت پایین می‌فروشیم تا بتوانیم به سرعت جا برای مجوعه‌های جدید باز کنیم.
برای بهبود وضعیت کمد لباسمان با پوشاک تولید مد آهسته، بهتر است به گزینه های دیگری روی آوریم. خرید محلّی و اخلاقگرا، خرید پوشاک دست دوم، آنچه خودتان درست می‌کنید، استفاده کنید(DIY)، اجاره لباس و غیره. با این حال مراقب باشید! خانم لاریوِ اشاره میکند: “خرید لباس‌هایی که به آنها نیاز ندارید، حتی اگر آنها را در یک فروشگاه وینتیج یا محلّی پیدا کنید، پیروی از مد کم شتاب نیست.”
“بُعد زمانی نیز به رفتار مصرف کننده مرتبط است. باید هدف ما این باشد که کم، بهتر و آرام آرام خرید کنیم. “برای اینکه خریدی در بردارنده ارزش‌های مد آهسته باشد، باید برای مدّت طولانی بادوام باشد و قابلیت بارها پوشیدن را داشته باشد!” خانم لاریوِ مفهوم هزینه به‌ازای هر بار استفاده”[13] را اینطور تعریف میکند: ” قیمت لباس تقسیم بر تعداد دفعات پوشیدن آن، معادل هزینه لباس به ازای هر بار استفاده است. پاسخ این معادله هر چه پایین‌تر باشد، مطلوب‌تر است!”
بیشتر برندها، حتی اگر از واژگان مربوط به مد اخلاق‌مدار هم در فرآیند بازاریابی خود استفاده کنند امّا باز اطلاعات کمی در مورد روند تولید پوشاک خود در دسترس قرار می‌دهند.
لیز سوآرز ویسبال[14] به زعم خود توضیح می‌دهد که تغییر ذهنیت باید در بین مصرف کنندگان ایجاد شود. “امروز گزینه‌های زیادی برای داشتن کمد لباسی با معیارهای اخلاقی‌تر وجود دارد! انتخاب‌های متعدّدی برای همه سلیقه‌ها و بودجه‌ها و … وجود دارد. دیگر بهانه‌ای برای نادیده گرفتن آن ها وجود ندارد.”
آیا ما واقعاً آماده‌ایم هزینه‌های بیشتری برای لباس‌هایمان بپردازیم تا لباس‌ها با روش‌های اخلاق‌مدارتری تولید شوند؟ ماری میشل لاریوِ ادعا میکند: ” در یک کلام نه ! مردم به قیمت‌های بسیار پایین عادت کرده‌اند. اما من خوش‌بین هستم و احساس می‌کنم به زودی شاهد تغییر رویه و عقیده مردم خواهیم بود.”
کَری سومرز به نوبه خود یادآوری میکند که احتمالا ً افزایش چند سِنت برای تولید هر لباس برای تضمین پرداخت دستمزد کافی برای دستان کوچک کارگرانی که لباس‌ها را تولید می‌کنند کافی خواهد بود. او می گوید: “ما نباید دیگر از لباس های بادوام به عنوان اقلام لوکس که قیمت گرانی دارند صحبت کنیم، زیرا واقعیت این است که همه لباس ها باید با دوام، اخلاقی و مقرون به صرفه باشند.”
دنیای مد را تکان دهید !
تغییر عادت‌های ما چه مصرف‌گرایی، چه رژیم غذایی و چه فعّالیت بدنی کار ساده‌ای نیست، به همین دلیل است که ماری میشل لاریوِ پیشنهاد میکند مد کم شتاب را به تدریج با زندگی روزمره ادغام کنیم…! “ما باید وقت بگذاریم تا خودمان را آموزش دهیم، به ارزش‌هایی که برای ما مهم است فکر کنیم و خریدهایی را انجام دهیم که تا آنجا که ممکن است به این ارزش‌ها نزدیک باشد. بهترین راه برای این کار کاهش سرعت مصرف است”.
انتخاب عاقلانه در مورد کمد لباس‌هایمان، تنها راه تشویق کردن صنعت مد به تغییر مسیر نیست. کَری سومرز به طور خوش‌بینانه‌ای اظهار میکند: “ما باید این ذهنیت را حفظ کنیم که صدای ما، قدرت ماست.” به عنوان مشتری، نه تنها می‌توانیم با امضای دادخواست‌ها، برندها را تحت فشار قرار دهیم، بلکه همچنین با ارسال مستقیم درخواست خود به آنها، می‌توانیم این برندها را از خواست خود مطلع کنیم. اگر برندها، ۱۵۰ پیام در مورد موضوعی از طریق رسانه های اجتماعی خود دریافت کنند، آن موضوع در هیئت مدیره مورد بحث قرار می‌گیرد. بنابراین از این طریق نیز می‌توان تغییرات را ایجاد کرد.”
چند آمار قابل تأمل در صنعت مد[15] مد آهسته
– آمار نشان می‌دهد، کِبِکی‌ها، به طور متوسط ۲۳ کیلوگرم لباس در سال دور می ریزند. که تقریباً نیمی از آن در محل دفن زباله‌ها امحا می‌شود.
-صنعت مد،سالانه باعث انتشار ۱.۲ میلیارد تُن گاز گلخانه‌ای می‌شود؛این مقدار بیشتر از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای همه پروازهای بین المللی است!!! امروزه یک لباس پیش از آنکه منسوخ شود به طور متوسط ۳۶ درصد کمتر از سال ۲۰۰۵ پوشیده می‌شود.
– تولید پوشاک، سالانه باعث ورود یک میلیون تُن میکروفیبر در آب‌های اقیانوس‌ها می‌شود که برابر با بیش ا ۵۰ میلیارد بطری پلاستیکی است. کمتر از یک درصد موارد استفاده شده در تولید پوشاک بازیافت شده است.
۵ پیشنهاد برای علاقمندان به مد کم شتاب
چگونه می توان گرایش مد کم‌شتاب را بدون هزینه گزاف و خالی کردن کیف پول دنبال کرد؟ جوزیان استراتیس[16]، نویسنده و کارآفرین در حوزه مد اخلاقگرا، بهترین راهکارهای خود را در اینجا توصیه میکند.
۱- بررسی لباس هایی که توجّه ما را جلب میکند
بررسی کیفیت پارچه‌ها، دوخت‌ها و لباس‌ها: قبل از خرید یک لباس مد جدید، بر کیفیت ساخت لباس دقّت کنید تا مطمئن شوید که می توانید آن را برای مدّت طولانی بپوشید. حتی اگر مجذوب لباسی در یک خرده فروشی مد سریع شدید،چنانچه آن را به خوبی انتخاب کنید و دقّت کافی به خرج دهید، می‌توانید آن لباس را سال‌ها نگه داشته و استفاده کنید؛ که به نوعی با رویکرد مد آهسته سازگار است. در مورد زیست‌محیطی ترین و بادوام ترین الیاف، انواع مختلف دوخت‌ها، شاخص‌های کیفیت در ساخت و … اطلاعات کسب کنید و در نهایت برای خرید به غریزه خود اعتماد نمایید. جوزیان می‌گوید: ” وقتی لباسی با دوام بالا ساخته نشود به یقین، برای چند بار شست و شو نیز ساخته نشده است.” موضوعی که توجّه ما را به توصیه بعد جلب میکند.
۲- یادگیری شست‌و‌شوی لباس
شست و شوی صحیح لباس یک هنر است ! بنابراین رمز گشایی برچسب لباس‌هایتان یاد بگیرید تا آن ها را با دقت بشویید. او تأکید میکند: ” خرید لباسهای گران‌قیمت ساخته شده از الیاف بیولوژیکی که بعد از دو بار شست و شو آسیب می‌بینند هیچ فایده‌ای ندارد.” اگر در دنیای مدِ کم‌شتاب تازه وارد هستید، می‌توانید با خواندن پست‌های وبلاگ‌ها و یا با تماشای فیلم‌های موجود در یوتیوب که این مهارت مهم را آموزش می‌دهند، اطّلاعات بیشتری کسب کنید.”
۳- بخشیدن زندگیِ دوباره به کمد لباس
بنیان‌گذار وبلاگ “تُن پُتی لوک“[17] تأکید می کند: “هرگز، هرگز، هرگز لباسی را دور نریزید. حتی لباس های سوراخ و آسیب دیده نیز قابل بازیافت هستند. ما همه لباسهای ترمیم و بازیافت شده را به مراکز خیریه می‌فرستیم، که از مکان‌های مهم ائتلاف اجتماعی افراد نیازمند هستند.” همچنین می‌توانید لباسهای خود را از طریق پلتفرم کالاهای دست دوم مانند بن مَگَزیناژ[18] یا دیپوپ[19] به فروش برسانید. (از این روش استفاده کنید تا اقلام کارکرده را با قیمت مناسب پیدا کنید !)
۴- شناسایی سبک و استایل خود
وقتی از ریخت‌شناسی[20]، اندازه و رنگ‌های متناسب خود آگاهی داشته باشید، اشتباه کمتری در انتخاب لباس انجام می‌دهید. بنابراین سعی کنید لباس‌هایی را خریداری کنید که دوست دارید در مدّت زمان طولانی و به دفعات آن را بپوشید. (هزینه به ازای استفاده) می توانید این اقلام جدید را با لباسهای قبلی خود هماهنگ سازید. خانم استراتیس می‌گوید: ” مهارت در چیدمان و طبقه‌بندی کمد لباس به شما این امکان را می‌دهد تا ظاهرهای متنوعی ایجاد کنید حتی اگر تعداد لباس‌هایتان محدود باشد. این نویسنده که مدعی است از کمد لباسهای فصلی خسته شده است اظهار میکند: “با چند مدل لباسهای یقه گرد و جوراب شلواری می توانید لباس های مورد علاقه خود را در تمام طول سال بپوشید. “
۵- خرید از فروشگاه‌های محلّی و اخلاق گرا مد آهسته
خریدهایتان را از فروشگاه‌های محلّی که فعّالیتشان به طور واضح در جهت مد آهسته و کاملاً ایدئال است انجام دهید. آیا بودجه‌تان محدود است؟ پس نیازهای اولیه خود را ارجح قرار دهید که نقطه شروعی است برای لباس‌هایی که چندین سال ماندگار باشند. اگر در یک اداره کار می‌کنید، بهتر است به جای یک لباس شب، روی یک کت بلیزر زیبا سرمایه گذاری کنید. باید مطابق با سلیقه و همچنین مطابق با سبک زندگی خود انتخاب‌های منطقی داشته باشید.
همچنین بخوانید: همه چیز درباره ریخت‌شناسی در مد از همین مترجم
همچنین بخوانید: فمینیسم انقلابی که مد را زیرورو کرد
همچنین بخوانید: معیار ارزشیابی مد پایدار چیست؟
پانوشت‌ها:
[1] https://veroniquecloutier.com/mode/zoom-sur-la-slow-fashion & https://veroniquecloutier.com/mode/5-conseils-pour-la-slow-fashionista-en-herbe
[2]Elisabeth Massicoli – 13 Oct 2020
[3] « SLOW FASHION »
[4] la mode éthique
[5] Fast fashion
[6] Carry Somers
[7] Fashion Revolution
[8] «Index de transparence»
[9] Marie-Michèle Larivée
[10] École des sciences de la gestion
[11] Clean Clothes Campaign
کمپین “لباس تمیز” بزرگترین اتحاد صنعت پوشاک اتحادیه های کارگری و سازمان های غیر دولتی است. کمپین جامعه مدنی که بر بهبود شرایط کار در صنایع پوشاک و لباس ورزشی متمرکز است.
[12] Clear Fashion
[13] cost per wear
[14] Lis Suarez Visbal
[15] Sources: Le Devoir, 2016 et Rapport 2017 de la Circular Fibres Initiative
[16] Josiane Stratis
[17] Ton Petit Look
[18] Bon Magasinage سایتی مختص خرید و فروش لباس های دست دوم با کیفیت
[19] Depop دپوپ یک برنامه خرید اجتماعی همسالان مستقر در لندن است که دفاتر دیگری در منچستر ، میلان و نیویورک سیتی دارد
[20] morphologie
پینگ بک: چرم وگان یا چرم گیاهی چیست؟ - فروشگاه اینترنتی رزمد چرم وگان چرم گیاهی
پینگ بک: مد اخلاق گرا یا سبز - فروشگاه اینترنتی رزمد مد سبز مد اخلاق گرا محیط زیست و مد
پینگ بک: بوت های سفید در زمستان: اشتباه یا جسارت؟!؟ - فروشگاه اینترنتی رزمد بوت های سفید مجله مد رزمد
پینگ بک: مد مینیمال چیست؟ - فروشگاه اینترنتی رزمد مد و مینیمالی زندگی مینیمال و مد سبک مینیمال
پینگ بک: ۲۰۲۱، سالی برای بازگشت بزرگ کلاه گاوروش - فروشگاه اینترنتی رزمد
پینگ بک: درباره‌ی سیلوئت چیزی میدانید؟ - فروشگاه اینترنتی رزمد مجله مد رزمد طراحه لباس شبح مد
پینگ بک: چگونه در خرید آنلاین، سایز کفش را درست انتخاب کنیم؟ - فروشگاه اینترنتی رزمد