گرانج چیست و مد گرانج از کجا آمده است؟

حتماً تا زمانی که چشمتان به این مقاله افتاده، چندین بار اسم “گرانج” به گوشتان خورده است، علتش هم گرایش این روزهای شبکه‌های اجتماعی و توجه ویژه‌ی جوان‌ها به پوشش این خُرده فرهنگ می‌باشد.

اما طبق معمول وقتی در این زمینه به فارسی جستجو می‌کنید، نتیجه‌ای که به دست میاید، چنگی به دل نمی‌زند و ما درست مثل همیشه، تحت تاثیر چیزی قرار می‌گیریم که درک چندانی از آن نداریم؛ به این ترتیب اگر “مد گرانج” مدتی است که توجه شما را جلب کرده، و طالب اطلاعات جامع‌تری از آن هستید با مد مگ از رزمد همراه باشید.

پیدایش

گرچه در سال 1972 میلادی اصطلاح “گرانج” پدیدار شد، اما تا اواسط دهه 80 و پیش از اینکه موسیقی پانک راک روی آن تاثیر بگذارد آنچنان مورد توجه نبود، در واقع گرانج زیر شاخه‌ای از موسیقی آلترناتیو راک است که اِلِمان‌هایی از سبک‌های موسیقی پانک، و هوی متال را اقتباس کرد و در نتیجه به ساختاری رسید که مورد توجه بخشی از جوانان آن دوره قرار گرفت؛ یعنی خصوصیات منحصربه فرد موسیقیایی که مورد بحث این مقاله نیست.

اما در رابطه با خرده فرهنگ، گرانج رفته رفته عمق بیشتری گرفت با آداب و از همه مهمتر ظاهر مستقل خودش؛ برعکس پانک‌ها که ضد مد بودن را با خصوصیاتی که داشتند مثل مدل مو، لباس‌های چرمی و عقاید خاصشان بیان می‌کردند، گرانج‌ها پوشش ویژه‌ای را دنبال نمی‌کردند، لباس‌های به شدت معمولی، گاهی نشُسته و اتو نشده را حتی چندین بار، روی هم می‌پوشدند و با موی ژولیده این طرف و آن طرف می‌رفتند، همین خصوصیت ظاهری بعدها مورد توجه طراحان مد قرار گرفت چرا که دست آن‌ها را برای ابداع و برجسته کردن ویژگی‌های خاص این نوع پوشش باز می‌گذاشت.

یکی از اشخاص مهم و تاثیر گذار در رواج این استایل، کرت کوبین نوازنده گیتار، خواننده و رهبر گروه نیروانا بود.

کرت کوبین

استایل کرت کوبین به شدت مورد توجه طرفدارانش قرار داشت، موهای پریشان، یک بافت یا پیراهن چهارخانه، شلوار جینی که معمولاً در ناحیه زانو دچار پارگی شده بود و یک جفت کفش کانورس؛ همین طور هم گروه پرل جم که با استایل خاصشان بوت‌های دکتر مارتینز را تبدیل به ترند جوانان کردند. ست قالبی که وجود داشت، یعنی ظاهر ژولیده، تیشرت، پیراهن فلانل (پشمی) با طرح تارتان (چهارخانه اسکاتلندی)، جین زاپدار یا مشخصاً پاره و بوت‌های دکتر مارتینز در واقع بیانیه‌ای ضد مد بودند که بدل به مد شدند.

نقطه عطف

در دهه 90 میلادی که تیپ گرانج محبوبیت فزاینده‌ای پیدا کرد، “مارک جیکوبز” طراح مد امریکایی، از کالکشن بهاره خود پرده برداشت و تیپ‌های ژولیده گرانج را وارد دنیای لوکس مد کرد.

کیت ماس (راست) و کریستن مک‌منامی (چپ) در کت واک Perry Ellis سال 1993 طراح مارک جیکوبز

در این CatWalk تمامی مدل‌ها بوت داک مارتینز به پا داشتند؛ انتخاب آگاهانه‌ای که نشان میداد کفش‌های این شرکت جزئی جدایی ناپذیر از استایل گرانج است.

در اصل بعد از این نمایش تیپی که من درآوردی و نامرتب به نظر می‌رسید، تبدیل به یک استایل پذیرفته شده در جوامع مد شد، بر این اساس طراحان دیگر نیز توانستد به جنبه‌های مختلف آن با دقت نگاه کنند و ایده‌های نو بدهند.

سمبل

گرانج همانند جریان‌های هم دوره‌ی خودش نماد شورش بر ضد قواعد اجتماعی‌ست، خصوصیتی که جوانان را در هر برهه‌ای به دنبال خود می‌کشد؛ از این جهت با اینکه در سال‌های 2000 تا 2013 میلادی استقبال از این مد با اقبال کمتری روبه رو بود، اما همواره به خاطر راحتی و حس پرشور برآمده از ریشه‌هایش هیچگاه به طور کامل کنار گذاشته نشد.

در سال 2013 ایو سن لوران و دریس ون نوتن سعی کردند تیپ های گرانج را باز آفرینی کنند، بنابراین به صورت جداگانه کت واک کالکشن بهاره و زمستان خود را روی صحنه آوردند.

یکی از مدل‌های “دریس ون نوتن Dries Van Noten” در مجموعه بهار 2013

یکی از مدل‌های “ایو سن لوران – Yves Saint Laurent” در مجموعه زمستان 2013

در این دو شویی که برگزار شد مجموعه‌ی “ایو سن لوران” جوان‌ و روزانه بود، در صورتی که مجموعه “دریس ون نوتن” بالغ و رسمی‌تر به نظر می‌رسید.

امروز

در حال حاضر مد گرانج با تلاش طراحان صنعت فشن دوباره با بیان جدیدی پا به میدان گذاشته است، امروزه این تیپ مانند قبل مجموعه‌ای از لباس‌های نیمه کثیفی که گویی با عجله پوشیده شده‌اند و موی ژولیده نیست، بلکه دارای چهارچوب‌ها و تنوع وسیعی شده است. می‌تواند راحت و روزمره یا فاخر و رسمی برای شرکت در یک مهمانی شبانه باشد، همینطور تهیه یک ست لباس که خصوصیات گرانج را در بر دارد، ممکن است هزینه بالایی روی دستتان بگذارد.

در پایان نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که گرچه مد گرانج از فرم اولیه خود که همان ضد مد بودن است به کلی فاصله گرفته، اما باز آفرینی در فشن نه تنها احساسات گذشته را زنده می‌کند بلکه خصوصیات جدیدی هم به آن می‌افزاید که در قالب گرانج، جوانی، شور، پیشرو، خلاق، تجربه‌گری و ضد جریان روز بودن معنا پیدا می‌کند.