موضوعاتی که در قسمت دوم مقاله “نگاهی بر تاریخ مُدکُره” به آن خواهیم پرداخت:
• تاریخ و ارزش های سنتی کره جنوبی
• هانبوک زنانه
• هانبوک مردان
• اصول انتخاب و پوشیدن هانبوک
تاریخ و ارزش های سنتی تاریخ مُد کُره – قسمت دوم
تجربیات وسیع و ژرف کره ای ها در طول تاریخ ، در پوشاک امروز آن ها منعکس شده است. این انعکاس ، بیانگر ادغام پیوسته ی سنت هایشان با اصولی ست که از دیگر فرهنگ ها وام گرفته اند و همواره در حال توسعه و پیشرفت بوده است.
در قرن بیستم میلادی ، پس از جنگ کره و تقسیم شبه جزیره به ؛ کره شمالی و کره جنوبی ، جوامع آنها شاهد ، تغییرات گسترده ای بوده است . کره جنوبی ، به سرعت مسیر صنعتی و مدرنیته شدن را در پیش گرفت و جمعیت ، از مناطق روستایی به مناطق شهری منتقل شد. تهاجم بیگانگان و اشغال کشور، سبب برانگیخته شدن حس وطن پرستیشان و در نهایت ؛ منجر به خلق فرهنگی ملی و مستحکم شد.
در طول ۲۵ سالی که کره مستعمره ژاپن محسوب می شد ، ژاپنی ها سعی بر این داشتند که با نابود سازی هویت ملی کره ، آن ها را به سمت هویت و فرهنگ خود جذب و با آن یکی کنند . اما ملت کره مقاومتی بی سابقه در طول تاریخ رقم زدند و تمام قد در مقابل این چیرگی ایستادند و امروزه شاهد استقلال هویتی – فرهنگی آنها هستیم. عواملی چون ؛ جدا شدن از ژاپن و قوانینشان ، فاصله گرفتن از میراث سنتی کشور به علت ۲۵ سال پیوست شدن به کشوری دیگر ، سبب شد ؛ کره جنوبی پذیرای فرهنگ ایالات متحده باشد !
از این رو، و به علت اتفاقات پس از جنگ ، خیلی زود ، هر سنت تاریخی و یا ایده هایی که با فرهنگ غرب در تضاد بود ، ” از مد افتاده ” و ” مد قدیمی ” به حساب آمد و فرهنگ سنتی کشور نیز در تابع این موضوع حالت مدرن به خود گرفت .
“مدرنیته” به یک هدف بدل شد اما ارزش های تازه ، آنطور که انتظارش می رفت به ارزش های معادل فرهنگ سنتی کشور در گذشته ، پیوند نخورد ! بنابراین ؛ درحالی که مدرنیته به عنوان هدفی اقتصادی و سازنده ، مسیر موفقیت را طی میکرد اما از پایه ، در تشکیل هویتی ملی جدید با شکست مواجه شد!
پس از این وقفه ، کره ای ها در دهه ی ۱۹۷۰، به ضرورت بازیابی فرهنگ سنتی خود پی بردند تا آینده ای قابل شناسایی و متحد برای کشورشان خلق کنند . از این رو آنها نسبت به ارزش های سنتی خود و نمادهایی که معرف و بازتاب مردم و کشور کره بود ، آگاهی بیشتری پیدا کردند؛ و با پشتکاری ستودنی ، سنت های خود را باری دیگر کشف ، و از نو ، برای جهان تعریف کردند!
بیشتر بخوانید: کریستین دیور: طراح رویاها
هانبوک تاریخ مُد کُره – قسمت دوم
لباس سنتی کره در کره جنوبی با نام “هانبوک ( Hanbok )” و در کره شمالی با نام ” چوسان ( Chosan ) شناخته می شود. و ما در این مقاله به ادامه بحث رابطه با هانبوک می پردازیم .
همانطور که در قسمت اول “مد کره” به آن پرداختیم هانبوک اصطلاحی ست که برای اشاره به پوشاک سنتی کره استفاده می شود و به معنای ” لباسی از اجدادمان” است.
“هانبوک ” به کره ای ها کمک کرد تا ارزش های سنتی خود را مثل ؛ فلسفه ، نگرش مذهبی و روابط خانوادگی تعریف کنند . و در این راه ، با وجود اینکه پذیرای دیگر فرهنگ ها بوده اند و برای این تعریف و بیان گذشته ، نیاز داشتند تا راه هایی را از دل فرهنگ خود بیرون آورند اما باز ، دچار تناقض و سردرگمی نشدند .
“هانبوک ” حال حاضر ، ترکیبی از تاریخ سنتی کشور و اصول غربی است که فرم کلی و تعاریف آن طی مسیری تکاملی تغییرات پیوسته ای داشته است. در مقابل هانبوک ، اصطلاحی وجود دارد که برای اشاره به پوشاک غربی استفاده می شود و ” یانبوک – yangbok – 양복” نامیده می شود.
این دو دسته از پوشاک در زبان کره ای ، کنار و متقارن هم استفاده می شود و با وجود اثراتی که بر مفهوم یکدیگر دارند ، هنوز جامعه کره ، برایشان تفاوت بسیاری قائل است.
نکات مشترک درباره ی هانبوک: تاریخ مُد کُره – قسمت دوم
• هانبوک دارای سبک کلی مردانه و زنانه است و این دو سبک شباهت های بسیاری دارد .
• جهت و چگونگی بستن بخش های مختلف هانبوک بسیار مهم است و دارای دستور عمل ویژه ای ست.
•بخش های مختلف هانبوک در یک دست ، بافت پارچه ای تقریبا یکسانی دارند ؛ ممکن است از جنس لنین نرم یا پنبه باشند که برای مصارف روزانه و یا ابریشم و جنس هایی از این قبیل برای جشن ها و مناسبت های خاص استفاده شوند.
هانبوک زنانه تاریخ مُد کُره – قسمت دوم
هانبوک زنانه از دو‌قسمت اصلی تشکیل می شود ؛ ” چیما ” ( Chima ) و چاگوری (Chagory ) !
چیما دامن بلند یک سره ای ست که از نظر طول به سطح زمین می رسد و از قسمت سینه تا کف پاها را می پوشاند. سه عرض پارچه که به وسیله بندی به پهنای ۶.۵ سانتی متری تشکیل شده ، همه ی این عرض را جمع میکند و سفت، هم تراز با شانه و درست بالای سینه بسته می شود.
بخش میانی دامن ، دور بدن پیچیده و در گوشه سمت چپ بسته می شود تا فرم هم پوشانی دامن را تکمیل کند. و چاگوری قسمت بالای سینه و دست ها را پوشش می دهد.
یقه ای به حالت ” V ” شکل دارد که نامتقارن است و در حالت همپوشانی به سمت راست بدن کشیده و با ربانی گره زده می شود.
بخش‌های تشکیل دهنده هانبوک زنانه:
- ” گیل ” (Gil)
- ” گیت ” (Git)
- ” دانگ جانگ” (Dongjeong)
- ” گارم ” (Goreum)
- و آستین ها
“گیل” پارچه ی اصلی لباس است که جلو و پشت بدن را می پوشاند.
“گیت” نوار پارچه ای ست که دور یقه دوخته می شود و “دانگ جانگ “ تکه ای مقوایی به رنگ سفید و قابل تعویضی ست که در انتهای گیت قرار می‌گیرد. ابتدا حالت مستطیلی و شق دارد اما در پشت گردن انحنا پیدا میکند.
“اتگارم / گارم” نام ربانی دنباله دار است که چاگوری را در سمت راست بدن میبندد و دنباله ی آن به صورت عمودی روی چیما می افتد. آستین لباس نیز شکلی کاملا مستطیلی دارد که در قسمت زیر بغل کمی حالت خمیدگی پیدا میکند.
” نوریگا ” ( Noriga )، زیور آلاتی تزیینی ست که باید به دقت انتخاب شود و بر روی اتگارم آویخته می شود و غالباً از مهره ها ، نوارها یا حاشیه هایی تشکیل شده است که وقتی به بند چیما و اتکارم متصل می شوند ، آزادانه می چرخند.
🟡 در فصل سرد سال ، کتی بلند بر روی چاگوری و چیما پوشیده می شود که ” توروموگی ” ( Turumagi ) نامیده می شود.
🟤 در سنت کره ، موی خانم ها از روی صورت به سمت عقب کشیده و جمع می شود.
زنان متاهل ، موهارا کاملا جمع کرده و‌گره ای سفت یا نیمه سفت میزنند اما زنان مجرد موهایشان باز مانده و‌نواری به آن آویخته می شود. فرم کوچک سر که از بستن به فرم ذکر شده حاصل می شود ، برخلاف دامن حجیم هانبوک سبب ایجاد تناسب دلپذیری می شود.
در گذشته روسری در پیوست هانبوک وجود داشت که بخش مهمی از لباس محسوب میشد اما امروزه دیگر پوشیده نمی شود. همچنین همراه هانبوک غالبا جورابی خاص به رنگ سفید پوشیده می شود که جنس آن پارچه است و” بوسان ” ( Beoseon) نامیده می شود؛ که در قسمت جلویی دارای منحنی ست که مناسب با منحی ملایم باقی قسمت های لباس طراحی می شود. و روی این جوراب کفشی راحت ازجنس کائوچو پوشیده می شود به نام ” کاموسین ” ( Komusin)، و آن منحنی زیبا باری دیگر در قسمت جلویی کفش تکرار می شود.
در طول تاریخ این قسمت لباس از نی و ابریشم بافته می شده است اما از اوایل قرن بیست و یکم ، از لاستیک یا چرم ساخته می شود.
هانبوک مردانه
هانبوک مردانه نیز از دو بخش تشکیل می شود ؛ “پاجی ( شلوار )” ( paji ) و چاگوری !
پاجی ، شلواری است که از تکه پارچه های مثلثی و مستطیلی بریده و دوخته شده تشکیل می شود. این تکه پارچه ها به ظرافت روی هم دوخته می شوند تا به شلوار حجم دهند و فرم بدن را حفظ کنند و با پارچه ای مجزا در سمت راست بدن بسته می شود.
چاگوری هانبوک مردانه ، مشابه مدل زنانه است با این تفاوت که کمی بلند تر است و در قسمت گردن پهن تر است و ربان آن نیز کوتاه تر است. و فرم یقه دقیقا مثل مدل زنانه است و‌همانند آن در سمت راست بسته می شود. بر روی چاگوری جلیقه ای با رنگ متضاد آن پوشیده می شود و بر روی این جلیقه توروموگی مردانه پوشیده می شود که هانبوک را تکمیل می کند. توروموگی و جلیقه معمولا همرنگ هستند.
رنگ تیره تورموگی یا رنگ هایی از آن دست برای بیرون از خانه و هوای آزاد استفاده می شود و در هوای سرد شال گردنی به مجموعه اضافه می شود. هانبوک
اصول انتخاب و پوشیدن هانبوک
مردان و زنان جوان، هانبوکی همتای هانبوک بزرگان خانواده ی خود به تن میکنند اما تفاوت اصلی ومهم در رنگ هاست که جوانان باید رنگ هایی گرم از قبیل زرد و‌قرمز انتخاب کنند.
در باقی گروه های سنی نیز این رسوم در رنج های مختلف سنی متفاوت است. برای مثال کودکانی که اولین سال تولد خود را جشن می گیرند هانبوکی می پوشند که آستین چاگوریشان به رنگ خط‌وط رنگین کمان است. رنگ های سنتی پایه، قرمز و آبی کمرنگ هستند. و نکته مهم این است که هانبوک اصل با رنگ های طبیعی رنگرزی می شود که همین موضوع سبب ارزشمندی این لباس سنتی شده است. برخلاف غرب ، سفید ،علاوه بر رنگ دانگ جانگ ، رنگ عزداری نیز هست.
هانبوک عروس و داماد ، رنگ های روشن دارد ؛ عمدتا ، قرمز برای عروس و آبی برای داماد است.
انتخاب رنگ هایی خاص برای هانبوک ، مثل ؛ ارغوانی یا صورتی پررنگ ، نتیجه ی تبادل با فرهنگ غرب است و از حدود ۲۰ سال قبل کره ای ها دریافتند که رنگ صورتی تناسب بیشتر با محیط کشورشان دارد و برایشان شکوفه های درخت گیلاس را تداعی می کند، پس آن را به عنوان نمادی برای زوج هایی که به تازگی نامزد کرده اند برگزیدند.
برخی از رنگ ها به طور سنتی توسط مردان و زنان مسن یا زنان متأهلی که دارای فرزند هستند پوشیده می شود بنابراین آن رنگ ها به عنوان بازتاب آن اشخاص و وضعیت ویژه ی آن هاست.هانبوک کره ای را قالبا با ویژگی بدون جیب بودن آن می شناسند. هانبوک طبق فصل ، سن ، رنگ ، مراسم و نوع روزانه تقسیم بندی می شود.
در فرهنگ سنتی کره رنگ های انتخاب هانبوک با پنج عنصر نظریه یانگ همخوانی دارد: تاریخ مُد کُره – قسمت دوم
سفید (فلز)، قرمز (آتش)، آبی ( چوب)، سیاه (آب) و زرد (زمین).
رنگ ها همچنین نشان دهنده ی موقعیت های اجتماعی و وضعیت تاهل نیز هستند. به عنوان مثال رنگ های روشن عمدتا توسط کودکان و دختران و رنگ های خنثی توسط زنان و مردان میانسال مورد استفاده قرار می گرفتند. زنان مجرد معمولا ژاکت های زرد و دامن های قرمز می پوشیدند، این در حالی است که زنان متاهل از ترکیب سبز و قرمز و خانم هایی که فرزند پسر داشتند از آبی ملوانی استفاده می کردند. طبقات بالای جامعه کره روستایی ها از رنگ سفید برای هانبوک های خود استفاده می کردند، اما در موقعیت های خاص از رنگ های صورتی، سبز، خاکستری و زغالی روشن نیز بهره می برند.
برای ارزش گذاری هانبوک ، باید چیدمان کلی آن در جزییات ثابت باشد و‌فقط رنگ ها و نقش های طراحی شده تغییر کند. نقوش پیچیده گلدوزی شده که در هانبوک عروس و داماد به کار برده می شود نماد تاریخ کره محسوب ی شود . برای مثال ؛ ققنوس ، پرنده های افسانه ای که ممکن ست با ابرها ترکیب شده باشد و یا حیواناتی چون ببر و گوزن و یا الگو های مشخص شده گل ها مانند گل داوودی. این ها ممکن است بیانگر زندگی طولانی و شادی باشند.
بسیاری از این طرح ها منشا چینی دارند اما امروزه در فرهنگ کره تثبیت شده اند و بسیاری از آنها در گذشته توسط خاندان سلطنتی پوشیده شده که امروزه توسط عروس و داماد مدرن پذیرفته شده و بخشی مهمی از مراسم عروسی آنها محسوب می شود و بسیار از زیور آلات نیز برای دور کردن چشم شر بکار برده می شود.
به عنوان مثال: در فرهنگ باستانی خود بر این باورند که شیشه های کوچک عطر با رنگ هایی مشخص ، توجه چشم شر را از بین می برند.
فهرست منابع:
Cho, Kyu-Hwa. Aesthetics of Costume. Seoul: Soohack Sa., 1986.
Covell, Jon Carter. Korea’s Cultural Roots 3d ed. Salt Lake City: Moth House Publications, 1982. هانبوک
DeLong, Marilyn. The Way We Look: A Framework for Visual Analysis of Dress. New York: Fairchild, 1998.
DeLong, Marilyn, and Key Sook Geum. “A Systematic Analysis of the Aesthetic Experience of Korean Traditional Dress.” In ITAA Special Publication Number 7. Edited by Marilyn R. DeLong and Ann Marie Fiore. Monument, Colo.: International Textile and Apparel Association, 1994.
Geum, Key Sook. “A Study of the Korean Aesthetic Consciousness through the Choson Costume.” Ph.D. diss. Ehwa Women’s University, Seoul, 1988.
Geum, Key Sook, and Marilyn DeLong. “Korean Traditional Dress as an Expression of Heritage.” Dress 19, no. 5 (1992): 57-68.
Hobsbawm, Eric, and Terence Ranger, eds. The Invention of Tradition. New York: Cambridge University Press, 1983.
Huh, Dong-Hwa. Crafts of the Inner Court. Seoul: The Museum of Korean Embroidery, 1987.
Il-sung, Park, et al. The Identity of the Korean People. Seoul: Research Center for Peace and Unification, 1983.
In, Dong-Hwan. A Study on the Korean Folklore. Seoul: Dongmyoung-moon-wha Sa., 1973.
Kahng, Hewon, and AeRan Koh. “Effect of Design Modification and Color Scheme on Impression Formation of Traditional Korean Women’s Clothing.” Journal of the Korean Society of Clothing and Textiles 15, no. 2 (1991): 211-227.
Kim, Jin-Goo. “Korean Costume: A Historical Analysis.” Ph.D. diss., University of Wisconsin, 1977.
Linnekin, Jocelyn. “On the Theory and Politics of Cultural Construction in the Pacific.” Oceania 62, no. 4 (June 1992): 249-263.
Morse, Ronald A., ed. Wild Asters: Explorations in Korean Thought, Culture and Society. Washington, D.C.: Asia Program, Woodrow Wilson International Center for Scholars; New York: University Press of America, 1987.
Park, Kyoung-ja, and Soon-Young Im. Korean Clothing Construction. Seoul: Soohack Sa, 1981.
Suk, Joo-Sun. The History of Korean Costume. Seoul: Bojinjae, 1971.
برای خرید هانبوک مردانه ،نیاز به کمک دارم
کسی نمایندگی از فروش لباس های کره ای بلد نیست